Ecophilia Now: ένα φεστιβάλ που σας καλωσορίζει «σπίτι»

Το σπίτι μας μπορεί να είναι πηγή γαλήνης, ασφάλειας και ο χώρος που αισθανόμαστε ότι ανήκουμε. Όμως υπάρχουν και σπίτια που είναι κατεστραμμένα και οι κάτοικοι πρέπει να φύγουν ή να φροντίσουν για την ανοικοδόμηση και την αποκατάσταση τους για να γίνουν και πάλι ασφαλή και φιλόξενα. Και τι γίνεται με τον πλανήτη μας; Τι γίνεται με τη Γη, πόσο γαλήνια και ασφαλή μπορούμε να νιώσουμε σε αυτό το σπίτι, το σπίτι μας, το σπίτι στο οποίο ανήκουμε και μας τρέφει, το σπίτι χωρίς το οποίο η ύπαρξη μας διατρέχει κίνδυνο;

Η ομάδα PartSuspended Artist Collective πραγματοποίησε την 1η έκδοση του φεστιβάλ ECOPHILIA NOW στον χώρο του ΠΛΥΦΑ τον Οκτώβριο του 2024. Πάνω από 20 διαφορετικοί συμμετέχοντες, συμπεριλαμβανομένων ερμηνευτών, μουσικών, χορογράφων, εικαστικών, ακτιβιστών, περιβαλλοντιστών και ποιητών από χώρες όπως η Ελλάδα, η Ουγγαρία, Ισπανία, Ιταλία, Βέλγιο, Γαλλία, Ρουμανία, Ουκρανία και Δανία συγκεντρώθηκαν για 2 ημέρες στο ΠΛΥΦΑ στην Αθήνα. Το φεστιβάλ μέσω της έννοιας της «οικοφιλίας» - της βαθιάς αγάπης για τη Γη και τη φύση ως κοινό σπίτι για όλα τα όντα - καλεί τα συμμετέχοντα άτομα να φροντίσουν και να τροφοδοτήσουν τη σύνδεσή τους με το περιβάλλον. Αυτή η εστίαση στη «φιλία» με τη φύση είναι ένα κάλεσμα για να υιοθετήσουμε μια πιο βιώσιμη και προσεκτική προσέγγιση στον τρόπο αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον.

Το ΠΛΥΦΑ, είναι ένας πολύ γνωστός χώρος, το κτιριακό συγκρότημα των πρώην Πλεκτηρίων-Υφαντηρίων Αθηνών (ΠΛ.ΥΦ.Α) στον Βοτανικό, μία γειτονιά συνυφασμένη με τη βιομηχανική κληρονομιά της πόλης. Πήγα την πρώτη μέρα του φεστιβάλ και έμεινα όλη μέρα παρακολουθώντας και συμμετέχοντας στις περισσότερες εκδηλώσεις. Καθώς έμπαινα στο χώρο 7Γ, ένιωσα μια περίεργη νοσταλγία για τα παιδικά μου χρόνια. Δύο εγκαταστάσεις λίγο μετά την είσοδο, επιδείκνυαν αντικείμενα που μαζεύτηκαν από την θάλασσα και τις παραλίες της Αττικής, κυρίως πλαστικά. Ίσως πιστεύετε ότι “νοσταλγία” δεν είναι το κατάλληλο συναίσθημα, και θα έπρεπε να ντρέπομαι που τα σκουπίδια του περασμένου αιώνα λερώνουν ακόμα τη Γη, αλλά κανείς δεν μπορεί να υπαγορεύσει τα συναισθήματα. Γεννήθηκα το 1979 και η προσωπική μου άποψη καθώς επιστρέφω στις δύο τελευταίες δεκαετίες του 20ού αιώνα είναι ότι γεμίσαμε τον πλανήτη σαν να μην υπάρχει αύριο με “πλαστικ-φανταστικ” λύσεις για τα πάντα! Η συνειδητοποίηση του παγκόσμιου αντίκτυπου από την άνοδο της θερμοκρασίας και το λιώσιμο των παγετώνων, ήρθε νωρίς και ίσως να υπήρχε ακόμη χρόνος, αλλά παγώσαμε σε μια άρνηση, ότι το ζήτημα είναι τεράστιο για να το προσεγγίσουμε. Τώρα που διανύουμε την 3η δεκαετία του 21ου αιώνα, είναι σχεδόν εξωπραγματικό ότι μπορούμε να αναιρέσουμε, ή τουλάχιστον να επιδιορθώσουμε κάποιες από τις ζημιές, προτού η Γη αποφασίσει να κάνει επαναφορά ανεξάρτητα από την ανθρωπότητα. Έτσι, ναι, ένιωσα νοσταλγία μιας εποχής όπου θεωρούσαμε ότι η Γη μπορεί να επανακάμψει από όλα, το σπίτι μας ήταν πιο δυνατό από οτιδήποτε άλλο και μπορούσε να προσφέρει για όλους. 

Αυτό που κάνει ένα μέρος «σπίτι» είναι η ασφάλεια, η αίσθηση του ανήκειν, το ανθρώπινο δέσιμο πάνω από μια εμπειρία, ένα όνειρο, μια πιθανότητα. Το να είσαι διαθέσιμος στη δυνατότητα είναι ένα ένστικτο στο οποίο ευδοκιμούν τα περισσότερα παιδιά. Το εργαστήριο “Creative playground for Adults” των Márta Ladjánszki & Zsolt Varga, αφορούσε στην επανεξέταση των ενστίκτων και των αντιδράσεων μας υπό το πρίσμα του παιχνιδιού. Αυτή τη συγκινητική εμπειρία ακολούθησε η παρουσίαση «Εθελοντισμός για ένα καθαρότερο αύριο: Save Your Hood Story», των Δημήτρη Κουκά & Χριστίνας Γκρέμου. Το Save Your Hood έχει ως αποστολή να αναζωπυρώσει τη σύνδεση μεταξύ των ανθρώπων, των γειτονιών τους και της φύσης. Στοχεύει στην ενδυνάμωση ατόμων και ομάδων, συγκεντρώνοντας τις ιδέες και τις ανησυχίες τους σε μια κοινή πλατφόρμα, φέρνοντας τους ανθρώπους πιο κοντά στο περιβάλλον στο οποίο ζουν. Οι ενέργειές τους δεν σώζουν μόνο γειτονιές, σώζουν την ίδια την ουσία του κόσμου μας – με έναν καθαρισμό, μια διάσωση και έναν υγρότοπο κάθε φορά.

Ήδη λίγες ώρες στον χώρο παρακολουθώντας αλλά και συμμετέχοντας τις εκδηλώσεις ένιωσα αργά αλλά σταθερά να χτίζεται μέσα μου ή αίσθηση ότι ανήκω. Ο κυνισμός μου για το τι μπορούμε να κάνουμε για να γιατρέψουμε το σπίτι μας, άρχισε να υποχωρεί και μεταξύ των υπολοίπων θεατών και συμμετεχόντων ένιωσα ότι μαζί μπορούμε να μοιραστούμε μια πιο προσεκτική, βιώσιμη προσέγγιση στο πώς αλληλεπιδρούμε με το περιβάλλον. Παρακολούθησα τον Théophile Humann-Guilleminot να μας παραθέτει την προσωπική του εμπειρία ως Κυνηγός μεθανίου: κυνηγώντας την ρύπανση των ορυκτών καυσίμων, μια τοποθεσία τη φορά» και είδα μέσα από τον εξοπλισμό του πως το μεθάνιο διαφεύγει στην ατμόσφαιρα γύρω μας αόρατο στο γυμνό μάτι. Ακολούθησε η παρουσίαση που συντόνισαν οι Τιτίκα Δημητρούλια και Θάνος Γώγος με αφορμή το 10ο τεύχος του περιοδικού Θράκα που είναι αφιερωμένο στο περιβάλλον, ECOPOETRY - «Στα κάρβουνα: η ποίηση της κλιματικής αλλαγής». 

Ως άνθρωπος του θεάτρου, πρέπει να ομολογήσω ότι οι performances είναι το αδύνατο σημείο μου. Η performance  metro action από τους Márta Ladjánszki & Zsolt Varga, L1 Independent Artists Association of Public Utility, ήταν μια σπουδή πάνω στην τεχνική της κυκλικής αναπνοής και κίνησης αλλά και μια υπενθύμιση της παιδικότητας: καθώς η  Márta Ladjánszki στροβιλιζόταν μέσα στο πράσινο φουστάνι της, ήταν σαν να βρίσκομαι σε ένα μέρος της παιδικής μου ηλικίας, ένα ασταμάτητο γύρω-γύρω όλοι, μια τομή στον χρόνο που σε συναρπάζει και σε ζαλίζει. Για μένα όμως, όλα εκτοξεύτηκαν με την παράσταση ]eco.philia.sym.possion[ από την PartSuspended Artist Collective, η οποία πραγματοποιείται με τη μορφή ενός οικείου δείπνου. Είμαστε τοποθετημένοι γύρω από ένα μακρύ τραπέζι με φαγητό και ποτά, οι καρέκλες δημιουργούν κύκλους σε σειρές γύρω από το τραπέζι, και εξυπηρετούμε ο ένας τον άλλο. Τα οπτικοακουστικά μέσα χρησιμοποιούνται για να ενισχύσουν την καθηλωτική ατμόσφαιρα, οι καλλιτέχνες δίνουν ομιλίες ή παίζουν το ρόλο τους δίπλα μας και χτίζουμε μια συλλογικότητα, επιτρέπουμε την ανάπτυξη μιας νέας αφήγησης που έρχεται σε αντίθεση με το δυστοπικό παρόν και μας καλεί να φανταστούμε ένα διαφορετικό μέλλον. 

Βίωσα αυτή την πρώτη μέρα του φεστιβάλ ως μια μυητική διαδικασία μεταμόρφωσης, σαν το Θέατρο των Καταπιεσμένων, όπου τίποτα δεν τελειώνει σε μια κάθαρση, αλλά έχει σαν στόχο να δρομολογήσει μια διαδικασία, να «αλλάξει τους θεατές σε πρωταγωνιστές» και να «Χτίσουμε το μέλλον μας, αντί να το περιμένουμε". Το Φεστιβάλ ECOPHILIA NOW παρείχε αυτόν τον ασφαλή χώρο για να εξερευνήσουμε πώς μπορούμε βήμα-βήμα να επανεξετάσουμε τις ανάγκες μας, να αναθεωρήσουμε τις προτεραιότητές μας, να επικαιροποιήσουμε τις γνώσεις μας, να πατήσουμε rewind στην βιασύνη μας να αφεθούμε στην άρνηση και να ενσκύψουμε στα μικρά πράγματα που οδηγούν σε σημαντικές αλλαγές. Ανυπομονώ να επισκεφτώ τη δεύτερη έκδοση του Φεστιβάλ ECOPHILIA NOW και να νιώσω ξανά στο σπίτι μου. 

ECOPHILIA NOW Festival With the support of European Festivals Association, Europe for Festivals Festivals for Europe, European Festivals Fund for Emerging Artists.

In partnership with Artipic Association.

Photo Credits: Vaggelis Souldatos, Hari Marini, PartSuspended Artist Collective

ECOPHILIA NOW Festival teaser: https://youtu.be/F477HcKbqXg

ECOPHILIA NOW: a festival that welcomes you “home”, by PartSuspended Artist Collective

Our home can be a source of serenity, safety and belongingness, but there are homes that are broken, and the inhabitants must flee, or look into the reconstruction and rehabilitation of their homes to become once more safe and hospitable. And, what about our planet? What about the Earth, how serene and safe can we feel in this home, our home, the home we belong and nourish from, the home without which our existence is endangered?

PartSuspended Artist Collective performed the 1st edition of ECOPHILIA NOW festival in the unique space of PLYFA in October 2024. Over 20 diverse participants, including performers, musicians, choreographers, visual artists, activists, environmentalists, and poets from countries such as Greece, Hungary, Spain, Italy, Belgium, France, Romania, Ukraine and Denmark, were brought together for 2 days in PLYFA Athens. The festival’s concept of “ecophilia” — a deep love for Earth and nature as a shared home for all beings — invites participants to nurture their connection with the environment. This focus on “philia” (friendship) with nature is a call to embrace a more caring, sustainable, and mindful approach to how we interact with the environment.

PLYFA, is a well known venue, the building complex of the former Athens Knitting-Weaving Works (PL.YF.A) in the heart of Votanikos, a neighbourhood intertwined with the city’s industrial heritage. I went to the first day of the festival and stayed the entire day attending, participating and watching most of the events. As I entered space 7C, I felt a strange nostalgia for my childhood years. Two installations were exposed a little after the entrance, showing off items collected from sand and sea, mostly plastic. Perhaps you may think ‘nostalgic’ is not the proper sentiment, and I should feel ashamed that this past century garbage still soils the Earth, but one cannot dictate the feelings. I was born in 1979, and my personal view as I go back into the two last decades of the 20th century is that we littered the planet like there is no tomorrow with plastic-fantastic solutions for everything! The realization of the global impact of the rising of the temperature and the melting of the glaciers,came early and there was maybe still time, but we stood still in denial. The work was too much to undertake. Now as we walk down the 3rd decade of the 21st century, it is almost unreal that we can undo, or at least mend some of the damage, before Earth decides to reset regardless of humankind. So, yes I felt nostalgic of an era where we considered Earth can rebounce from all, our home was stronger than anything and could provide for all. 

What makes a place ‘home’ is the safety, the sense of belongingness, the human bonding over an experience, a dream, a possibility. Becoming available to the possibility is an instinct most children thrive into. The workshop of “Creative playground for Adults” by Márta Ladjánszki & Zsolt Varga,  was about revisiting our playful instincts and reactions. This heartwarming experience was followed by the presentation "Volunteering for a Cleaner Tomorrow: The Save Your Hood Story”, by Dimitris Koukas & Christina Gkremou. “Save Your Hood” is on a mission to rekindle the connection between people, their neighborhoods and nature. It aims to empower individuals and groups, bringing together their ideas and concerns on a common platform, bringing people closer to the environment they live in. Their actions are saving not just neighborhoods, they are saving the very essence of our world – one cleanup, one rescue and one wetland at a time.

Already a few hours in the space, watching and participating in the events, I felt slowly but steadily building inside me a sense of belonging. My cynicism about what we can do to heal our home began to recede and among the other viewers and participants I felt that together we could share a more mindful, sustainable approach to how we interact with the environment. I watched Théophile Humann-Guilleminot give us his personal experience as "Methane hunter: chasing fossil fuel pollution, one site at a time" and saw through his equipment how methane escapes into the atmosphere around us invisible to the naked eye. This was followed by the presentation coordinated by Titika Dimitroulia and Thanos Gogos on the occasion of the 10th issue of the Thraca magazine dedicated to the environment, ECOPOETRY - "On charcoal: the poetry of climate change". 

As a theatre person, I have to admit that performances are my weak point. The performance metro action by Márta Ladjánszki & Zsolt Varga, L1 Independent Artists Association of Public Utility, was a study on the technique of circular breathing and movement but also a reminder of childhood: as Márta Ladjánszki swirled around in her green dress, it was like being in a part of my childhood, an unstoppable round and round all around, an intersection in time that both fascinates and dizzies you. But for me, it all exploded with the ]eco.philia.sym.possion[ by PartSuspended Artist Collective, which has the form of an intimate dinner party. We are placed around a long table  with food and drinks, the chairs make rounds in rows and we serve each other. Audiovisual media is used to enhance the immersive atmosphere, artists give speeches or role-play alongside us and we build a collective, allowing a new narrative to develop that contrasts with the dystopian present and invites us to imagine a different future. 

I have experienced the full first day of the festival as a conditional initiation to transform, like a theatre of the oppressed session, where nothing ends in a catharsis, but aims to set a process in motion, to “change spectators into protagonists” and to “build our future, rather than just waiting for it”. The ECOPHILIA NOW Festival provided this safe space to explore how we can step by step revisit our needs, revise our priorities, review our knowledge, rewind a little bit from rushing into denial, and check the little things that lead to major changes. I cannot wait to visit the second edition of ECOPHILIA NOW Festival and feel home once more.