Ευσταθία Ματζαρίδου @ Boem Radio

H συγγραφέας Ευσταθία Ματζαρίδου εν όψει της παράστασης Τα Ρούχα, που θα ανέβει στο θέατρο ΠΚ, μιλάει στον Κωστή Γωγιό για το Boem Radio

Καταρχάς συγχαρητήρια για το βιβλίο! Ένα έξυπνο κείμενο, με αμφότερες τις πλευρές να περιγράφουν με τον δικό τους τρόπο έναν χωρισμό και τα απόνερα που δημιουργεί αυτός. Θέλετε να μας πείτε μερικά λόγια για εσάς;

Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην επαρχία των συνόρων, σε αγροτική οικογένεια, πράγμα που το θεωρούσα τότε έλλειμμα, αλλά βλέποντας εκείνα τα χρόνια από απόσταση πια, θεωρώ ότι αυτό μου ακόνισε τις αισθήσεις μου στο έπακρο και ήταν ένα από τα πράγματα που με έκανε συγγραφέα. Ο θάνατος του πατέρα μου στα 18, η οικονομική καταστροφή που την ακολούθησε και οι ευθύνες που ανέλαβα με σημάδεψαν, η απώλεια αυτή με ωρίμασε πρόωρα, με έκανε υπεύθυνη, πιο ευαίσθητη- από όσο με προόριζε η φύση μου-, και με πολύ μεγάλη ενσυναίσθηση, εφόδια πολύ σπουδαία, θα έλεγα,για να τα βγάζεις πέρα στη ζωή. Σπούδασα φιλολογία και ψυχολογία στα Πανεπιστήμια της Θεσσαλονίκης και της Κολωνίας, όπου και έζησα 15 χρόνια, δούλεψα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και στο Πανεπιστήμιο της Κολωνίας. Ζω στην Αθήνα και πηγαινοέρχομαι συχνά στην Κολωνία που την αγαπώ πολύ.

Πώς συλλάβατε την ιδέα να χρησιμοποιήσετε τα ρούχα σαν κεφάλαια, αλλά και αφορμές για την εξιστόρηση περιστατικών;

Ήθελα να δώσω μια ιστορία αγάπης/έρωτα με τρόπο ελκυστικό για μένα εν πρώτοις και μετά για τον αναγνώστη, μια γραμμική αφήγηση θα ήταν άλλη μια ιστορία αγάπης. Μια ξεχασμένη κάλτσα κάποτε μου έδωσε την ιδέα και αρχικά έγραψα την ιστορία μόνο από την πλευρά της γυναίκας μέσα από τα ρούχα που φορούσε και δεν φορούσε ο άντρας, μετά από δέκα χρόνια περίπου, επειδή μου φαινόταν η ματιά της γυναίκας πολύ λίγη για να αποδώσει το ειδικό βάρος μιας έντονης σχέσης, αφαίρεσα τα ρούχα που δεν φορούσε ο άντρας και έβαλα και τη φωνή του άντρα.

Πώς νιώθει μια συγγραφέας όταν βλέπει το έργο της να "ανεβαίνει" ως θεατρική παράσταση; Το είχατε ποτέ σκεφτεί ότι θα μπορούσε να γίνει θεατρικό έργο;

Ήταν μια ευχάριστη έκπληξη και, επειδή δεν τα πάω πολύ καλά με τη χαρά, μου πήρε χρόνο να χαρώ, τώρα νιώθω τυχερή, είναι ευλογία για έναν συγγραφέα να βλέπει ό,τι φαντάστηκε, σκέφτηκε και έγραψε να εμπνέει έναν σκηνοθέτη ώστε να μεταμορφώσει τις λέξεις του σε εικόνες και να ζωντανέψει τους ήρωές του. Δεν το είχα σκεφτεί, δεν είχα τολμήσει να το σκεφτώ,όποιος γνωρίζει το χώρο του βιβλίου και του θεάτρου, ξέρει ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο.

Παρακολουθείτε θεατρικές παραστάσεις; Παρακολουθήσατε τις πρόβες για τη συγκεκριμένη παράσταση ή θα τη δείτε κατευθείαν στη θεατρική σκηνή;

Δεν βλέπω πολύ θέατρο ομολογώ, δεν ανήκω στους θεατρόφιλους, είμαι πιο πολύ του κινηματογράφου. Δεν παρακολούθησα ακόμη τις πρόβες, δεν το θέλουν νομίζω ούτε οι ηθοποιοί ούτε ο σκηνοθέτης, περιμένουν ίσως να φτάσουν σε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα και μετά, … πλησιάζει ο καιρός όμως και αδημονώ.

Στο βιβλίο το ρούχο γίνεται η αφορμή για να περιγράψει κάθε πλευρά τα συναισθήματα και τις σκέψεις της τόσο για αυτό όσο και για τον άνθρωπο και τις περιστάσεις που τον / την οδήγησαν να το μισήσει. Είναι τα ρούχα αυτά που μας καθορίζουν ή εμείς ορίζουμε πως φαίνονται πάνω μας;

Τα ρούχα στο βιβλίο γίνονται αφορμή για να ξεδιπλωθούν οι αναμνήσεις και να αρχίσει η λυτρωτική αφήγηση, είναι τα μνημονικά ίχνη που χρειάζεται το ζευγάρι για να επιστρέψει στην αφετηρία της σχέσης, αλλά αποτελούν και διαγνωστικό μέσο των στοιχείων της προσωπικότητάς τους.Το βιβλίο δείχνει νομίζω πολύ καλά ότι η ενδυμασία είναι μια πλήρης οπτική γλώσσα με διακριτό λεξιλόγιο, μια σιωπηλή γλώσσα που φανερώνει πολλά, όχι μόνο για το άτομο που τη φοράει, αλλά και για το κοινωνικό σύνολο και το πολιτισμικό περιβάλλον που ζει. Ανάλογα με το τι θέλει να κοινωνήσει ο καθένας στους άλλους ντύνεται, άλλοτε τον απασχολεί πάρα πολύ η εμφάνισή του -είτε ακολουθώντας τη μόδα είτε διαμορφώνοντας το δικό του στυλ -ή μπορεί και να μην τον απασχολεί καθόλου, πράγμα που σηματοδοτεί επίσης πάρα πολλά. Επομένως και τα φοράμε και μας φοράμε, είναι θέμα ηλικίας, παιδείας, προσωπικότητας…

Πόσο αναζητάμε τη σιγουριά και τα θετικά συναισθήματα που ανασύρουμε από την μνήμη μας φορώντας συγκεκριμένα ρούχα; Το κάνετε αυτό;   

Τα ρούχα και τα αξεσουάρ ασφαλώς και δεν είναι μόνο κομμάτια υφάσματος ή δέρματος που μας προστατεύουν, μας ομορφαίνουν ή μας δίνουν κύρος και εξουσία. Πολύ περισσότερο είναι σώματα, φωνές, εικόνες, ήχοι, διάλογοι, βλέμματα και αισθήματα, θετικά και αρνητικά, γι’ αυτό κι έχουν απασχολήσει και επιστήμες(ψυχανάλυση) ως και συστήματα πολιτικά και οικονομικά. Τα αναζητούμε ή τα αποφεύγουμε ανάλογα με τις μνήμες που μας ανακινούν.Ναι, ασφαλώς και το κάνω…

Δεν θα ήταν πιο εύκολη ζωή αν μπορούσαμε / τολμούσαμε να πούμε όλα αυτά που λένε οι πρωταγωνιστές του βιβλίου κατά τη διάρκεια της σχέσης; Πιστεύετε ότι είναι ο φόβος της απώλειας (του άλλου) που κάνει τους ανθρώπους να μην μιλάνε για αυτά που τους ενοχλούν στον άλλον;

Πριν από το φόβο της απώλειας, που υπάρχει οπωσδήποτε και είναι ένας βαθύς υπαρξιακός φόβος, υπάρχει, νομίζω, ο φόβος της σύγκρουσης. Φοβόμαστε τις συγκρούσεις και τις συνέπειές τους, φοβόμαστε μην αποδειχθούμε συναισθηματικά ατελείς(γκρινιάρηδες, ζηλιάρηδες κλπ), φοβόμαστε την απόρριψη,την αποδοκιμασία, επίσης μας αρέσει  ρόλος του θύματος, κι έχουμε και πάντα και τη χαμηλή αυτοεκτίμηση(εμάς δεν μας αξίζει καλύτερη συμπεριφορά) να σιγοντάρει σε όλα τα παραπάνω. Όλες εκείνες οι συμπεριφορές τέλος πάντων που είναι συνέπειες τραυμάτων και που αν δεν τα συνειδητοποιήσουμε(συνειδητοποιώντας τα και μόνο έχουμε κάνει ήδη ένα μεγάλο βήμα) και δεν τα δουλέψουμε, δεν θα ενηλικιωθούμε ποτέ και δεν θα διεκδικήσουμε ποτέ να βελτιώσουμε όχι μόνο τη σχέση με το/τη σύντροφό μας, που καθορίζει περισσότερο απ’ όλες τις σχέσεις την ποιότητα της ζωής μας, αλλά ούτε και τις άλλες μας σχέσεις.

Απόλαυσα το βιβλίο γιατί με την έξυπνη χρήση των ρούχων, απογυμνώνει έννοιες όπως τον θάνατο, την απιστία, τους φόβους, τη ζήλεια, μέχρι και τα πολιτικά συστήματα, ή αν θέλετε τους θιασώτες ρευμάτων και ιδεών. Τι φοβάται η Ευσταθία Ματζαρίδου εν μέσω όλης αυτής της κατάστασης που ζούμε ; 

Μπορεί ν’ ακουστεί υπερφίαλο, αλλά δεν έχω πια πολλούς φόβους, ίσως γιατί έζησα πολλές δυσκολίες, ίσως και λόγω σπουδών και ψυχανάλυσης και ηλικίας πια, σε γενικές γραμμές καταφέρνω και τους φόβους μου τους αντιμετωπίζω κατάματα και τους κατατροπώνω. Επειδή όμως έχω βιώσει την οικονομική καταστροφή πολύ νωρίς στη ζωή μου και μάλλον μου άφησε τραύμα μεγαλύτερο και από το κενό που μου άφησε ο  θάνατος που την προκάλεσε, φοβάμαι την οικονομική ανέχεια και την παρακμή που συνεπάγεται. Όχι μόνο για μένα αλλά και για τους δικούς μου και για όλους. Φοβάμαι εκείνη την ανέχεια, εκείνη τη στέρηση που σε κάνει να χάνεις την αξιοπρέπειά σου.

Το βιβλίο παρουσιάζει με ίσες αποστάσεις τις δύο απόψεις των μελών αυτής της σχέσης. Σας δυσκόλεψε η διαδικασία του να μπείτε στην αντρική οπτική μιας σχέσης; Αν και οφείλω να ομολογήσω ότι η αγαπημένη μου φράση είναι από τη γυναικεία πλευρά, το σημείο που ανέφερε ότι τα γηρατειά για τους άνδρες είναι η εκδίκηση του ασθενούς φύλου. Είναι πραγματικά τόσο εύστοχο!

Χαίρομαι που ένας άντρας κατανοεί τη γυναικεία πλευρά και συντάσσεται μ’ αυτήν...Όχι, δεν με δυσκόλεψε καθόλου, μπορώ να πω ότι πιο πολύ με δυσκόλεψε η πλευρά της γυναίκας, γιατί ως γυναίκα με φόρτιζε πιο πολύ και υπήρχε ο κίνδυνος να μεροληπτήσω.  Ο συγγραφέας ακτινογραφεί διαρκώς τον κόσμο γύρω του και συσσωρεύει τόσο υλικό που, όταν χρειαστεί να πλάσει έναν ήρωα, είναι λογικά πανέτοιμος, το στοίχημα είναι μόνο πόσο πετυχημένο θα τον κάνει, και, για να είμαι ειλικρινής, έχω τις αμφιβολίες μου για τον «άντρα» των Ρούχων μου.

Ποια είναι τα επόμενα σχέδια σας; Τι να περιμένουμε από εσάς; 

Βγάζω το επόμενο μυθιστόρημά μου ως τα Χριστούγεννα, είναι ένα βιβλίο για μια ανάπηρη νεαρή γυναίκα που ζει κλεισμένη στο σπίτι, είναι σε μόνιμη σύγκρουση με τους γονείς της, τον πατέρα της κυρίως, και υπάρχει και η γυναίκα που την προσέχει. Είναι ένα βιβλίο για τη σωματική και ψυχική αναπηρία και την ενδοοικογενειακή βία.