Εντολή, της Διδώς Σωτηρίου - Κριτική

Η Εντολή της Διδώς Σωτηρίου εκδόθηκε το Δεκέμβριο του 1976. Η αφηγήτρια του βιβλίου “Κατερίνα” ταυτίζεται με την συγγραφέα, αδελφή της Ελλη Παππά, και αναφέρεται στα γεγονότα που οδήγησαν στην διπλή δίκη και εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη. Διατρέχοντας μια περίοδο από τον Δεκέμβριο του 1950 έως τον Μάρτη του 1952, η Διδώ Σωτηρίου, διατηρεί την αυτό-αναφορικότητα, τα αυτοβιογραφικά στοιχεία του έργου, και όσο προχωρά προς την καταγραφή της σύλληψης και της δίκης η γραφή γίνεται ολοένα και πιο δημοσιογραφική. 

Η Νάντια Δαλκυριάδου, διασκευάζει και σκηνοθετεί το βιβλίο της Σωτηρίου “Εντολή”. Η μεταφορά στην σκηνή ακολουθεί το στυλ γραφής του βιβλίου: αρχικά έχουμε μια μυθιστορηματική διάσταση, όπου οι χαρακτήρες και “κάθε ομοιότητα είναι συμπτωματική” για να καταλήξουμε στην αποκάλυψη των ονομάτων και των συσχετισμών, την δημοσιογραφική σχεδόν κάλυψη της δίκης, με ταχύ ρυθμό. Η μεταφορά ενός βιβλίου στην θεατρική σκηνή αποτελεί μια πρόκληση, στην προκειμένη περίπτωση, εφόσον πρόκειται για ένα μυθιστόρημα - ντοκουμέντο, ο βαθμός δυσκολίας είναι μεγαλύτερος, γιατί ακόμα κι αν ο θεατής δεν έχει διαβάσει το βιβλίο ξέρει την κατάληξη των γεγονότων. Ποια είναι η σχέση που διαμορφώνεται μεταξύ της θεατρικής “Εντολής” και του σύγχρονου θεατή;  “Γιατί σήμερα η ιστορία του Μπελογιάννη; [...] η ιστορία του Μπελογιάννη  θέτει το υψηλό ερώτημα αν αξίζει να παραμείνει κανείς αλύγιστος, αμετανόητος και ανυποχώρητος τη στιγμή μάλιστα που η ήττα φαίνεται σίγουρη. [...]στο πρόσωπό του βλέπουμε μια γενιά που νίκησε την ήττα της.” (Νάντια Δαλκυριάδου, από το Σκηνοθετικό Σημείωμα)

Η εισαγωγή στην παράσταση “Εντολή” γίνεται με ένα παιχνίδι “κρυφτό”, οι ηθοποιοί παίζουν και σταδιακά ξεχωρίζουν έως ότου οι χαρακτήρες, που υποδύονται κυρίως, γίνονται σαφείς. Η Ξένια Αλεξίου, διατηρεί τον ρόλο της αφηγήτριας, δηλαδή κατά κάποιον τρόπο ενσαρκώνει την Διδώ Σωτηρίου όπως την αποδίδει στην γραφή της η ίδια η Διδώ Σωτηρίου: παρατηρητής, αφηγητής και συμπρωταγωνιστής στην “Εντολή”, το βάρος και η έκταση του ρόλου είναι πολύ μεγάλη. Παράλληλα με τους κεντρικούς ρόλους της Ελλη Παππά, του Νίκου Μπελογιάννη, του Πλάτωνα Σωτηρίου, οι ηθοποιοί Ειρήνη Αμπουμόγλι,  Άρης Μπαταγιάννης, Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης, και Σταύρος Μόσχης συμπληρώνουν την δράση επί σκηνής, ερμηνεύοντας όλα τα πρόσωπα που παρίστανται. Η επιμέλεια κίνησης και χορογραφία της Μαρίνα Μαυρογένη, αναδεικνύουν το σκηνοθετικό όραμα, το οποίο κατά την υποφαινόμενη διαπνέεται από το ρεύμα του συμβολισμού. Ήδη από την παράσταση “Γειτονιές του Κόσμου” και “Μάλο Μόμε”, υπάρχει ένα στίγμα που διαφαίνεται και στην “Εντολή”, όπως γράφει o Maeterlinck:“Υπάρχει ένα καθημερινό τραγικό, πολύ πιο αληθινό [...] Δεν αφορά πλέον στην αποφασιστική πάλη ενός όντος εναντίον ενός άλλου όντος, την πάλη μιας επιθυμίας εναντίον μιας άλλης επιθυμίας, ή την αιώνια μάχη του πάθους και του καθήκοντος. Περισσότερο θα αφορούσε στο να δείξει πόσο εκπληκτικό από μόνο του είναι το να ζεις.”¹ 

Οφείλω να αναρωτηθώ κατά πόσο εξυπηρετεί δραματικά η ομαλή και τακτική μεταφορά από το βιβλίο στην θεατρική συνθήκη; Το κεντρικό πρόσωπο του βιβλίου είναι ο Νίκος Μπελογιάννης, αλλά στην σκηνή, το βάρος μεταφέρεται στην αφηγήτρια, είναι μέσα από την δική της οπτική που παρατηρούμε τους πρωταγωνιστές και τα γεγονότα. Αισθάνομαι ότι οι γυναικείοι χαρακτήρες, φωτίζονται διαφορετικά, δεν είναι μόνο αυτά που λένε, είναι η συνολική τους στάση απέναντι στα γεγονότα. Από τις πιο δυναμικές σκηνές της παράστασης, για μένα, είναι ο χορός με τα φορέματα γυναικών, όσο ακούμε το προσκλητήριο των νεκρών. Οι ηθοποιοί ανεβαίνοντας την σκάλα από το φουαγιέ προς την σκηνή, ξεκινούν να κλείνουν τον κύκλο του χορού, σε μια κίνηση σπειροειδή που φαίνεται να τυλίγει τις νεκρές αγωνίστριες μέσα στα φύλλα της ιστορίας, σαν να τις τοποθετεί ανάμεσα στους ζωντανούς, προσεκτικά, αλλά και ζεστά ανάμεσα στα σώματα εκείνων που διηγούνται τι συνέβη. 

Η παράσταση διατηρεί το ενδιαφέρον του θεατή και εμπνέει με τις εξαιρετικές σκηνές της έναρξης, του χορού με τα φορέματα, αλλά και την δραματική παράσταση του δημοτικού τραγουδιού “Ο Δήμος και το καριοφίλι του”. 

¹“Il y a un tragique quotidien qui est bien plus réel [...] Il ne s' agit plus ici de la lutte déterminée d' un être contre un être, de la lutte d' un désir contre un autre désir ou de l'éternel combat de la passion et du devoir. Il s' agirait plutôt de faire voir ce qu' il y a d'étonnant dans le fait de vivre seul.”  “Le tragique quotidien”, Le Trésor des humbles, Maurice Maeterlinck - μετάφραση της γράφουσας

Συντελεστές:

Διασκευή - Σκηνοθεσία - Δραματουργία: Νάντια Δαλκυριάδου

Βοηθός Σκηνοθέτη: Μαρία Απατσίδου

Β’ Βοηθός Σκηνοθέτη: Ελένη Παναγιωτακοπούλου

Σκηνικά - Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα

Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Μυρτώ Σταματοπούλου

Φωτισμοί: Γιώργος Ψυχράμης

Επιμέλεια Κίνησης και χορογραφία: Μαρίνα Μαυρογένη

Βοηθός χορογράφου: Μαριάννα Σολωμονίδου

Μουσική επιμέλεια και σύνθεση: Οδυσσέας Γκάλλιος

Σχεδιασμός Αφίσας: Στέφανος Μιχαηλίδης

Φωτογραφίες: Αγάπη Καλογιάννη

Τρέιλερ: Φανούριος Καζάκης, Αγάπη Καλογιάννη

Υπεύθυνοι Επικοινωνίας: Μαριάννα Παπάκη, Νώντας Δουζίνας 

Παραγωγή: ΚΑΡΑΚ ΑΜΚΕ

Ηθοποιοί: Ξένια Αλεξίου, Ειρήνη Αμπουμόγλι, Άρης Μπαταγιάννης, Σταύρος Μόσχης,  Ήρα Ρόκου/Δώρα Χάγιου (διπλή διανομή), Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης

Info:

Τοποθεσία: Θέατρο Noūs – Creative space, Τροίας 34, Αθήνα

Ημερομηνία: Πρεμιέρα: Σάββατο 2 Νοεμβρίου 2024, ώρα: 21.15. Ημέρες και ώρες: Σάββατο 21:15 και Κυριακή 20:15

Πληροφορίες: Τηλ.: 2108237333, 6944189698, 6943224305

Τιμές εισιτηρίων: 15€ κανονικό, 12€ Φοιτητικό, Ανέργων, 60+, 10€ ομαδικές κρατήσεις άνω των 10 ατόμων

Ηλεκτρονική προπώληση: more.com