Himmelweg (Ο δρόμος για τον ουρανό) – Κριτική

Δύο νέοι, μια κοπέλα κι ένας άντρας παίζουν στο ξέφωτο ανάμεσα σε κούνιες, ένα παγκάκι κι ένα τραπέζι για εκδρομείς. Ο νεαρός φέρνει ένα δώρο, ένα κουτί, της το προσφέρει, «Είναι ελαφρύ!» λέει εκείνη κρατώντας το στα χέρια της. «Είναι το μέλλον», της απαντά. Όλα μοιάζουν φυσιολογικά, σαν ένα καλοσκηνοθετημένο δρώμενο, άλλωστε αυτό δεν ήρθαμε να παρακολουθήσουμε ως θεατές; Το ίδιο κι ο αφηγητής της παράστασης. Κι αυτός υπήρξε θεατής, εκείνος όμως ήταν θεατής σε ένα θέατρο που σκοπό δεν είχε να αφυπνίσει αλλά να κοιμίσει συνειδήσεις. 

Η Έλενα Καρακούλη σκηνοθετεί το έργο του Χουάν Μαγιόργκα, «Himmelweg (Ο δρόμος για τον ουρανό)» αριστοτεχνικά, παίζοντας με την ίδια την ουσία του τριγώνου που σχηματίζεται ανάμεσα στο θέαμα – θεατής – υποκριτής, μεταφέροντας την ενοχή του πρωταγωνιστή – αφηγητή στο πρόσωπο κάθε θεατή. Δίνει σάρκα και οστά στον δυϊσμό των ρόλων, στον βιασμό της τέχνης και της διεργασίας του θεάτρου για την πιο αισχρή προπαγάνδα που σκέφτηκε ποτέ άνθρωπος. Ο προθάλαμος της παράστασης, είναι «το σπίτι με τα ζαχαρωτά» που σε παρασέρνει σ’ αυτή την φρίκη που κάποιοι συνάνθρωποι μας βίωσαν στην πραγματικότητα. 

Ο Θανάσης Δήμου ως εκπρόσωπος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, αυτός που ήθελε να βοηθήσει έστω έναν άνθρωπο, φέρει όλα τα συναισθήματα της ενοχής, του συνδρόμου του σωτήρα, και ταυτόχρονα της αποποίησης των ευθυνών. Ο Νίκος Ψαρράς και ο Δημήτρης Παπανικολάου, είναι ένα  εκπληκτικό δίδυμο που ισορροπεί την ερμηνεία του ανάμεσα σε δύο σχήματα: αυτό ενός φοβικού ηθοποιού - δογματικού σκηνοθέτη και εκείνο του εξουσιαστή - εξουσιαζόμενου. Οι κινήσεις (Φαίδρα Σούτου) που συνοδεύουν την ερμηνεία – κινήσεις που έχει εισάγει από την αρχή μεταφέροντας την ιστορία ο Δήμου – γίνονται το λάιτ μοτίφ, αυτού του αρχικά γκροτέσκο και στην πορεία λεπτοδουλεμένου σεναρίου που συλλαμβάνει θεωρητικά το «Βερολίνο» κι αναλαμβάνει να φέρει εις πέρας ο Διοικητής με τον Διερμηνέα του. 

Τα βίντεο της  παράστασης (Άγγελος Παπαδόπουλος), και οι ερμηνείες των ηθοποιών, στοιχειοθετούν την πρόθεση τόσο του συγγραφέα όσο και της σκηνοθέτη. Προσθέτουν με την αισθητική αλλά και με την οπτική της κάμερας, αυτό που συνέβη στην πραγματικότητα. Αλλά το μάτι του θεατή που έχει πλέον συνηθίσει να λαμβάνει νέα, ειδήσεις, πληροφορίες μέσα από τον φακό μιας κάμερας, αδυνατεί σε πρώτη φάση να συλλάβει το βάθος της παρανόησης. Αλλωστε κι ο εκπρόσωπος του Διεθνούς Ερυθρού Σταυρού, δικαιολογείται λέγοντας: «ας μου έλεγαν κάτι, ας μου έκαναν ένα νόημα»

Η Ελένη Καρακούλη, σκηνοθετεί ουσιαστικά ένα θέατρο πολέμου, τοποθετώντας τα πιόνια – ηθοποιούς της μέσα στην σκακιέρα που συγγράφει ο Χουάν Μαγιόργκα. Από την αρχή σε βάζει μέσα στον ιστό της ιστορίας, και μέχρι το τέλος της παράστασης, σαν θεατής (αναλόγως την διαθεσιμότητα σου) αισθάνεσαι το ίδιο ένοχος. Όμως το ζητούμενο δεν είναι η ενοχή, όταν τα τρένα έχουν αντικατασταθεί με βάρκες και το Τερεζίν έχει μεταφερθεί στην Υεμένη όπου χιλιάδες σκελετωμένα παιδιά κοιτούν το δρόμο προς τον ουρανό. Το ζητούμενο είναι εμείς πια τι «αναφορά» θα γράψουμε σήμερα ; 

Συντελεστές

Μετάφραση: Μαρία Χατζηεμμανουήλ

Σκηνοθεσία: Έλενα Καρακούλη

Σύλληψη - Εικαστική επιμέλεια: Εύα Νάθενα

Συνεργάτιδα σκηνογράφος - ενδυματολόγος: Εβελίνα Δαρζέντα

Κίνηση: Φαίδρα Σούτου

Πρωτότυπη μουσική - Μουσική επιμέλεια: Violet Louise

Βίντεο: Άγγελος Παπαδόπουλος

Φωτισμοί: Nίκος Βλασόπουλος

Μακιγιάζ: Κατερίνα Μιχαλούτσου

Επιμέλεια έκθεσης φουαγιέ: Αλέγια Παπαγεωργίου

Παίζουν: Νίκος Ψαρράς, Δημήτρης Παπανικολάου, Θανάσης Δήμου, Ηλίας Ανδρέου, Έλλη Παπανικολάου, Μελισσάνθη Ρεγκούκου

Διεύθυνση παραγωγής: Μανόλης Σάρδης - Pro4

Βοηθός διευθυντή παραγωγής: Χριστίνα Πολυχρονιάδου

Στο βίντεο της παράστασης συμμετείχε εθελοντικά η ηθοποιός Κίττυ Παϊταζόγλου και οι:

Άρης Αλεξόπουλος, Σωτήρης Αναστασίου, Παντελής Βαλλιάνος, Κωνσταντίνος Δημοσθένους, Οδυσσέας Δημοσθένους, Γιώργος Κόκκωνας, Κατερίνα Λαζοπούλου, Βαγγέλης Λυκούδης, Μάνος Λιγνός, Στέλιος Μπάραμπας, Ηρώ Οικονομοπούλου, Κοσμάς Σιώτας, Γαβριήλ Τομπαλίδης, Θοδωρής Τομπαλίδης, Αλέξης Τσακαλάκος , Ισαβέλλα Τσακαλία, Άσπα Τσαουσάκη,Αντώνης Φαναρτζής, Νίκος Φλεβάρης, Έκτορας Χόφμανν, Πάνος Ψαρράς

Himmelweg (Way to Heaven) – Review

A young couple, a boy and a girl, play at a grassy glade complete with picnic table, swings and a bank to sit. The young man holds a gift, a box, he offers it to her, “It’s light!” says she holding it in her hands. “It is the future”, he answers to her. Everything seems normal, a well-staged performance, after all this is what we - the spectators - have come for, isn’t it? So did the narrator of the play; he has been spectator once as well, nevertheless he has been spectator to a play aiming to sleep the consciousness rather than awake it. 

Elena Karakouli masters the staging of the play by Juan Mayorga, “Himmelweg (Way to Heaven), as she juggles between the lines of the triangle formed among spectacle – spectator – actor, transposing the responsibility from the part of the protagonist – narrator to that of every specta(c)tor. She gives life to the duality of the roles, and demonstrates the raping of the art and the theatrical procedure in order to achieve the most vulgar propaganda man has ever thought of. The ‘hall’ of the performance is the “marsh mellow house” that will con you into the actual atrocities some of our fellow men have experienced. 

Thanasis Dimou is the Swiss representative of International Red Cross, he is the one that wanted to assist his fellow man, “even one fellow man”; but carries all the feeling of guilt, the savior syndrome and at the same time he denounces the accountability. Nikos Psarras and Dimitris Papanikolaou, are one extraordinary twinning, they balance their performance within two contexts: the one of phobic actor and dogmatic director and that of oppressor and oppressed. The movements (Phaedra Soutou) that accompany the performance – movements introduced since the beginning by Dimou when he narrates his side of the story – become the leitmotif, of this originally grotesque and laterally well designed scenario that concepts in theory the “Berlin”, and carries out the Commander with his Interpreter. 

The video clips projected during the performance (Angelos Papadopoulos) along with the acting of the performers, build up the intention of both the writer and stage director. Both aesthetics and camera perspective add to the historical facts. Nevertheless the ‘eye’ of the spectator has since long ago used to receive news and broadcast, information via the camera lens and in prima vista is incapable of understanding the mischief. Besides the representative of International Red Cross, justifies himself by saying that they should have told him something, they should have made a gesture.

Truly, Eleni Karakouli, stages a theatre of war, setting the pawns – actors on the chess board that Juan Mayorga has written. From the beginning, she embroiders each spectator to this historical fabric, and by the end of the performance, each spectator (to the extent of availability) feels the guilt. However, guilt is not the aim, once trains are replaced by boats and Terezin has relocated to Yemen where thousands of skeleton children look at the way to heaven. The aim is what ‘report’ are we going to write today? 

Artists

Translated by Maria Chatziemmanouil

Directed by Elena Karakouli

Concept - Art direction: Eva Nathena

Set and costume design: Evelina Darzenta

Movement direction: Phaedra Soutou

Original music - Music design: Violet Louise

Video artist: Angelos Papadopoulos

Lighting design: Nikos Vlassopoulos

Make-up artist: Katerina Michaloutsou

Foyer design and visuals: Alegia Papageorgiou

Production manager: Manolis Sardis - PRO4

Production manager assistant: Christina Polychroniadou

Cast: Nikos Psarras, Dimitris Papanikolaou, Thanasis Dimou, Ilias Andreou, Elli Papanikolaou, Melissanthi Regoukou

Video appearance by the actress Kitty Paitazoglou and the following volunteers:

Aris Alexopoulos, Sotiris Anastasiou, Stelios Barabas, Konstantinos Dimosthenou, Odysseas Dimosthenous, Antonis Fanartzis, Nikos Flevaris, Giorgos Kokkonas, Ektoras Hofmann, Katerina Lazopoulou, Manos Lignos, Vangelis Lykoudis, Iro Oikonomopoulou, Panos Psarras, Kostas Siotas, Gavriil Tompalidis, Thodoris Tompalidis, Alexis Tsakalakos, Isabella Tsakalia, Aspa Tsaousaki, Pantelis Vallianos