Η απονομή στον Ελύτη του βραβείου Νόμπελ

Στις 18 Οκτωβρίου του 1978 η σουηδική ακαδημία αναγγέλλει ότι το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας θα απονεμηθεί στον Έλληνα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη. Σύμφωνα με την επίσημη ανακοίνωση, ο Ελύτης κατάφερε να κερδίσει το βραβείο, «για την ποίηση του, που με φόντο την ελληνική παράδοση, με αισθητοποιημένη δύναμη και πνευματική οξύνοια ζωντανεύει τον αγώνα του σύγχρονου ανθρώπου για ελευθερία και δημιουργία».

Μετά την αναγγελία για τον νικητή, το πρακτορείο Associated Press έγραψε μεταξύ άλλων στην ανακοίνωσή του ότι: 

«Από τη Βρετανίδα Ντόρις Λέσινγκ, τον Γκράχαμ ΓκρΙν, τον Τούρκο Γιοσάρ Κεμάλ που ήταν από τους επικρατέστερους υποψηφίους, η σουηδική Ακαδημία προτίμησε τον Οδυσσέα Ελύτη, παρόλο που το έργο του είναι αμετάφραστο στα σουηδικά»....

Η ανακοίνωση του Associated Press ωστόσο λέει τη μισή αλήθεια, κρύβει όχι άλλη μισή αλλά… δύο άλλες. Ας τους «κρυφοκοιτάξουμε» λοιπόν!

Ο πρώτος για την αποκατάσταση της «έξωθεν» μαρτυρίας, στους υποψηφίους ήταν ακόμα ο Γιάννης Ρίτσος. Η Ακαδημία μάλιστα πρότεινε στους δυο σπουδαίους λογοτέχνες μας να μοιραστούν το βραβείο, διότι δεν μπορούσαν να έχουν διακριτές διαφορές εκείνα τα χρόνια, προερχόμενοι από μια ισχυρή πολιτική δράση που ταυτόχρονα είχε δημιουργήσει κι από τους δυο ένα εξαιρετικό έργο. Οι δύο άνδρες αρνήθηκαν, ο δε Ρίτσος απλά τοποθετήθηκε: 

“Η απονομή του βραβείου Νόμπελ στον μεγάλο μας Έλληνα ποιητή Οδυσσέα Ελύτη δεν είναι μία τιμή προς εκείνον, αλλά μία τιμή προς το ίδιο το Νόμπελ.”...

Ο δεύτερος πάει δυο χρόνια και ίσως επηρεάζει τον… πρώτο. Στον Οδυσσέα Ελύτη το 1977 ζητήθηκε να αναγορευθεί ακαδημαϊκός, κάτι το οποίο αρνήθηκε. Την επόμενη χρονιά, «έπρεπε» κάτι να γίνει για το κύρος του σπουδαίου Ελύτη, που όπως προκύπτει από τα «παρασκήνια» ήταν σημαντικό να μην βραβευθεί ο «μάχιμος αριστερός» Ρίτσος αλλά ο Ελύτης. Η Ακαδημία ωστόσο υπερασπίστηκε τη σπουδαιότητα του «Άξιον Εστί», παραμένει το γεγονός όμως ότι ο Ρίτσος αρνήθηκε και δεν είναι ξεκάθαρος ο λόγος.

Σε μια μεγάλη σύμπτωση των αριθμών από τα παραπάνω, ο Οδυσσέας Ελύτης αρνήθηκε την ακαδημαϊκή ταυτότητα το 1977 και έφυγε από τη ζωή 19 χρόνια αργότερα, το 1996, την 77η μέρα εκείνου του έτους, η οποία ήταν η 18η Μαρτίου…