Η Καραμέλα - Κριτική

Η Φρόξη Καραμέλα, μια δημιουργός, που απεχθάνεται το χρήμα, γόνος μιας παλαιάς Αθηναϊκής Οικογενείας με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, γεννημένη μέσα στον πόλεμο, αναλαμβάνει δράση. «Ένας απέραντος οίκος ανοχής αυτή η χώρα. Και ενοχής, με νοείτε;» λέει η Φρόξη, και αρχίζει να ξεδιπλώνει την γλυκιά και επικίνδυνη ιστορία της ζωής της για την αδικία που πρέπει να τιμωρείται. Τα παιδιά της, αυτά τα λυκειόπαιδα που κάνουν κοπάνα κι έρχονται στον Ναό της, την αποκαλούν Ροκ, και Θεά και αυτή θα τα προστατεύσει με την γλύκα του σιροπιού της, το περίφημο Ροδακιμπάσκο της!

Η νουβέλα της Ελένης Πριοβόλου «Η Καραμέλα», μεταφέρεται για πρώτη φορά στη θεατρική σκηνή του 104, με τη Μαρία Μαυροματάκη στον ομώνυμο ρόλο, σε σκηνοθετική επιμέλεια της Λουκίας Πιστιόλα. Η νουβέλα είναι ένας χειμαρρώδης μονόλογος γραμμένος σε πρώτο πρόσωπο, και για αυτό όχι τυχαία προσέλκυσε το θεατρικό ενδιαφέρον. Η ροή του κειμένου, με κάποια στοιχεία αυτόματης γραφής, αρκετές αναδιπλώσεις στον χρόνο ως προς τα ιστορικά γεγονότα αλλά και τα προσωπικά βιώματα της Φρόξη, είναι μια κατάθεση της υπαρξιακής της αναζήτησης. Είναι προφανές από τα περιστατικά της παιδικής της ηλικίας ότι πρόκειται για ένα τραυματισμένο άτομο, το οποίο όμως κινητοποιείται από το δίκιο του παιδιού, που δεν ξεχνά την αδικία. Η Φρόξη επιβιώνει της επώδυνης ενηλικίωσης και παίρνει τα πράγματα στα χέρια της, όχι μόνο δεν θυματοποιείται αλλά αναλαμβάνει και να προστατέψει αυτούς που με ταπεινότητα και ευγένεια ψυχής την προσεγγίζουν, όπως ο Λουάν ή Γουίλι όπως ονομάζεται στην νουβέλα.

Η σκηνοθετική επιμέλεια της Λουκίας Πιστιόλα, ορίζει δύο ξεκάθαρα μέρη ως προς την δραματουργική προσέγγιση, τα οποία έχουν και μια αισθητική αντίθεση μεταξύ τους. Η αριστοκρατική Φρόξη που μας υποδέχεται στο φουαγιέ για να μας ξεναγήσει στην καραμελοποιία της, γδύνεται την εμφάνιση της καλής της τάξης και καταγωγής και καταδύεται μέσα σε ένα νέφος σκόνης στα ανομολόγητα τραύματα και τις καταστροφικές πράξεις των ενηλίκων. Αυτή η δραματική επιλογή υποστηρίζεται σκηνικά από τα εξαιρετικά video art (Χριστόφορος Κώνστας, Χρήστος Μαγγανάς @ XSQUARE Design Lab)αλλά και την πρωτότυπη μουσική της Φωτεινής Τσακνάκη. Ένα περιστατικό (η κατηγορία πως δολοφόνησε τον σκύλο της γειτόνισσας της) γίνεται το έναυσμα για την οριστική σχάση της Φρόξη ανάμεσα στο φέρεσθαι και το είναι, και αυτό θα την οδηγήσει στην οριστική κάθαρση, σε μια επιλογή που θυμίζει το τέλος στο «Άρωμα» του Ζίσκιντ. 

Η Μαρία Μαυροματάκη, σημειώνει μια συγκλονιστική μεταστροφή στην ερμηνεία της, χάρις στην απότομη μεταστροφή της θεατρικής αφήγησης της ιστορίας της Φρόξη. Η αρχική της περσόνα, μια κυρία της καλής κοινωνίας, λόγια αλλά και αθυρόστομος, με αφορμή την φράση «όταν καταδεικνύω τα άδικα, τα ύπουλα και κάθε κακουργηματική ανθρώπινη ύπαρξη, ο δείκτης μου επιμηκύνεται» ανεβαίνει την κερκίδα και αποσύρεται από τον σκηνικό χώρο. Όταν επιστρέφει με την συμπαράσταση του Ρίνος Τζάνι ενός εξαιρετικού ερμηνευτή που απολαύσαμε πέρσι στην «Μελάχρα ή το Λουλούδι της Φωτιάς», είναι μια άλλη γυναίκα, ένας άγγελος εκδικητής, μια ύπαρξη που δεν διστάζει να απονείμει δικαιοσύνη όπως αυτή γνωρίζει, με την δημιουργία της. Η Μαρία Μαυροματάκη, υπηρετεί υποδειγματικά την σκηνοθετική επιμέλεια, ενώ ο καθαρός της λόγος, επιτρέπει στο κείμενο να παραστεί με σαφήνεια.

Διαβάζοντας την νουβέλα της Πριοβόλου αφού παρακολούθησα την παράσταση, οφείλω να καταθέσω ότι η ροή του λόγου στο βιβλίο έχει μια επικίνδυνη γοητεία. Η αφήγηση της Πριοβόλου είναι σαν μια στιγμή Σουπερνόβα, κάτι που παρουσιάζεται εικαστικά και στο τέλος της παράστασης. Φρονώ ότι η συγκεκριμένη ηρωίδα της Πριοβόλου, η Φρόξη Καραμέλα, θα απασχολήσει πολλάκις στο μέλλον τις παραστατικές τέχνες. 

Συντελεστές

Κείμενο: Ελένη Πριοβόλου, Σκηνοθετική επιμέλεια: Λουκία Πιστιόλα, Ενδυματολογία: Φανή Σκουλικίδη, Κατασκευή κοστουμιού: Φανή Σκουλικίδη, Άννα Σοφία Τάμπλερ, Χορογράφος – Βοηθός σκηνοθέτη: Λουκιανή Παπαδάκη, Σκηνογραφία – Video art: Χριστόφορος Κώνστας, Χρήστος Μαγγανάς @ XSQUARE Design Lab, Πρωτότυπη μουσική: Φωτεινή Τσακνάκη, Φωτογραφίες –Γραφιστικά: Πάτροκλος Σκαφίδας

Παίζουν: Μαρία Μαυροματάκη, ΡίνοςΤζάνι

Θέατρο 104, Ευμολπιδών 41 (σταθμός μετρό Κεραμεικός),  210 3455020

Παραστάσεις: Παρασκευή στις 21.15, Σάββατο και Κυριακή στις 20.00 (έως Κυριακή 12 Απριλίου 2020)

Διάρκεια:70΄(χωρίς διάλειμμα)

Τιμές εισιτηρίων: 12 ευρώ (κανονικό), 8 ευρώ (φοιτητικό, ανέργων, άνω των 65), 5 ευρώ (ατέλεια)

Η νουβέλα της Ελένης Πριοβόλου «Η Καραμέλα» κυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Καστανιώτη. Με την υποστήριξη των Εκδόσεων Καστανιώτη