Η Νύχτα των Δολοφόνων - Κριτική

Λάλο: “Κλείσε την πόρτα. Ενας δολοφόνος. Ένας δολοφόνος.”

Κούκα: “Τι είναι όλα αυτά;”

Μπέμπα: “Το παιχνίδι ξεκίνησε”

Κούκα: “Οι γονείς δεν έχουν φύγει ακόμα”

Λάλο: “Τους σκότωσα”

Το έργο που χάρισε την διεθνή αναγνώριση στον Χοσέ Τριάνα, γραμμένο το 1964, αναφέρεται στα χρόνια λίγο πριν την επανάσταση στην Κούβα. Ενα κλειστοφοβικό έργο μέσα στο έργο που εκτυλίσσεται εντός μιας οικίας, με τρία ενήλικα αδέλφια που παίζουν τον “δολοφόνο”. Σχεδιάζουν και εκτελούν την δολοφονια των γονιών τους, κάνουν δικαστήριο, αποφασίζουν την τιμωρία και αρχίζουν ξανά το παιχνίδι. Σκοτώνουν τους γονείς τους για να απελευθερωθούν από τον φόβο, την καταπίεση, και να μπορέσουν να εκφραστούν αυτόνομα. Ανάμεσα στα τρία αδέλφια τα κίνητρα διαφέρουν: ο Λάλο είναι πιο ρομαντικός, η Κούκα παίρνει το μέρος των γονέων και παίζοντας το παιχνίδι προσπαθεί να αποδείξει το δίκιο τους, η Μπέμπα έχει μια ξεχωριστή στάση, ακραία αποφασιστική. 

Η ομάδα α-silen[θ]io παρουσιάζει την “Νύχτα των δολοφόνων” σε σκηνοθεσία της Δανάη Κατσαμένη, ακολουθώντας τις λιτές οδηγίες του συγγραφέα, μέσα σε ένα ρεαλιστικό σκηνικό με ιστορικές-πολιτικές αναφορές στην Κούβα από τα κάδρα στους τοίχους. Οι τρεις ηθοποιοί μεταχειρίζονται τον σκηνικό χώρο κυρίως μέσα από την χρήση των επίπλων: καρέκλες και τραπέζι, όπως δηλώνει ο συγγραφέας χωρίς “τεχνάσματα”, “με όσο δυνατόν περισσότερο απλότητα και αυθορμητισμό”. Το παιχνίδι των ρόλων εναλλάσσεται μεταξύ των τριών χαρακτήρων που υποδύονται εαυτούς, τα αδέλφια τους, τους γονείς αλλά και ένα ηλικιωμένο ζευγάρι: τον Πανταλέων και την Μαργαρίτα. Τα κοστούμια τους, επίσης μια αναφορά στην ιστορική περίοδο, όπως και τα παπούτσια που τα βγάζουν από την αρχή σχεδόν της παράστασης, παραμένουν ανέπαφα. Με εξαίρεση τον Λάλο που υποδύεται την μητέρα του στον γάμο της, και το κοστούμι του περνά μέσα από την συναισθηματική ένταση των δραματικών συνθηκών, το ενδυματολογικό μέρος ουδέποτε “τσαλακώνεται”. Τα κάδρα αναποδογυρίζονται αλλά όχι βίαια, αιτία μιας σύγκρουσης, αλλά με φροντίδα και προσοχή σταδιακά, η αποκαθήλωση τους έχει προετοιμαστεί συστηματικά. 

Ερμηνευτικά παρατηρούμε ένα σταθερό κρεσέντο κυρίως στις φωνές, όμως φαίνεται σαν να έχουμε υπερσκελίσει στάδια στην ανάπτυξη του ρόλου. Ως επί το πλείστον, οι ηθοποιοι μιμούνται ή αναπαράγουν τις σκηνές που περιλαμβάνει το παιχνίδι με πάρα πολλές φωνές, ένα “Σπιρτόκουτο” χωρίς βρισιές. Αυτός που βιώνει το “άδικο” πιο εσωτερικά είναι ο Λάλο του Γιώργου Δρίβα, η Μπέμπα όπως την ερμηνεύει η  Βίκυ Λέκκα, εμφανίζει μια ψυχοπαθολογία που φοβίζει, ενώ η Αριάδνη Μιχαηλάρη επιλέγει μια παθητικό-επιθετικότητα. Η Βίκυ Λέκκα, διατηρεί μια εξαιρετική ισορροπία μεταξύ κλιμάκωσης-αποκλιμάκωσης, αλλά δεν είναι σαφές αν αυτή η ερμηνεία είναι αυτόκλητη ή μέρος της σκηνοθεσίας για να αναδείξει την πόλωση των ιδεολογικών θέσεων Λάλο και Κούκα, πάντως η κραυγή της Μπέμπα είναι συγκλονιστική, και στο σύνολο ο χειρισμός της Μπέμπα από την Λέκκα αριστοτεχνικός.

Το έργο του Τριάνα, είναι ένα έργο μέσα στο έργο, μια αλληγορία, για την επανάσταση, για την αγάπη - η αγάπη είναι ένα θέμα που επανέρχεται μέσω του Λάλο και σφραγίζει το τέλος του παιχνιδιού: “Μπέμπα, Κούκα, αν η αγάπη το μπορούσε… αν μόνο η αγάπη.. Γιατί παρόλα αυτά, τους αγαπώ”. Κυρίως όμως είναι ένα παιχνίδι ρόλων μεταξύ ενήλικων παιδιών, εμπεριέχει στοιχεία σαδισμού, σκηνές του θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως αναλογία βασανιστηρίου, αναπόδραστα μοτίβα συμπεριφοράς και αδιέξοδα που προσπαθούν να λύσουν με την επανάληψη του παιχνιδιού. Στο παρελθόν “Η νύχτα των δολοφόνων” έχει συγκριθεί με τις “Δούλες” του Ζενέ, για το παιχνίδι ρόλων, την ταξική αντιπαράθεση. “Η νύχτα των δολοφόνων” είναι σαν να κοιτάς μέσα από την κλειδαρότρυπα. Κάθε εξωτερική επίδραση απουσιάζει, το παιχνίδι των τριών αδελφών είναι σαν ένα πείραμα σε ελεγχόμενες συνθήκες. 

ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ

Κείμενο: Χοσέ Τριάνα , Σκηνοθεσία: Δανάη Κατσαμένη, Μετάφραση: Γιάννης Θηβαίος, Σχεδιασμός Φωτισμών: Μανώλης Μπράτσης, Μουσική Σύνθεση: Δημήτρης Ανδρονιάδης, Επιμέλεια Κίνησης: Άννα Λιανοπούλου, Φωτογραφίες: Λοΐζος Καμπούρης, Άκης Βαλεργάκης, Graphic design: Αριάδνη Μιχαηλάρη, Επικοινωνία: Χρύσα Ματσαγκάνη

Ερμηνεία: Γιώργος Δρίβας, Βίκυ Λέκκα, Αριάδνη Μιχαηλάρη

Θέατρο 104, Ευμολπιδών 41, Γκάζι , 210 3455020 & 695126982

Παραστάσεις: Τετάρτη και Πέμπτη στις 21:00

Εισιτήρια: Γενική Είσοδος: 15€, Μειωμένο (φοιτητών- ανέργων): 12€

Διάρκεια: 90 λεπτά χωρίς διάλειμμα 

Προπώληση εισιτηρίων: Viva.gr