Η Πύλη της Κόλασης - Κριτική

Μεταξύ 1177 και 1189 ο Κρετιέν ντε Τρουά, κατά παραγγελία της Μαρίας της Γαλλίας γράφει την έμμετρη ιπποτική μυθιστορία “Λάνσελοτ ή ο Ιππότης του κάρου”, το οποίο δωρίζει ο Πάολο Μαλατέστα το 1275, στην Φραντσέσκα ντα Ρίμινι σύζυγο του αδελφού του, το βιβλίο γίνεται σύμβολο του έρωτα τους και το τραγικό φιλί τους πριν το θάνατο απαθανατίζει ο Ογκύστ Ροντέν το 1880 στο Παρίσι όταν του αναθέτουν να δημιουργήσει μια πόρτα για το νέο μουσείο του Ορσέ. Η πόρτα που εμπνεύστηκε ο Ροντέν από τους “Κύκλους της Κολάσεως” του Δάντη, έμελλε να γίνει ορόσημο της καλλιτεχνικής του δημιουργίας και της ταραχώδους σχέσης του με την επίσης γλύπτρια Καμίλ Κλοντέλ. 

Το νέο έργο του Γιάννη Καλαβριανού, εμπνέεται από αυτές τις ερωτικές ιστορίες οι οποίες εφορμούν αλλά και ξαναγυρνούν η μια μέσα στην άλλη. Ο έρωτας γίνεται η κεντρική θεματολογία, ως κινητήριος δύναμη των χαρακτήρων και των πράξεων τους. Η οπτική του ζεύγους Ροντέν - Κλοντέλ, αποκτά μια άλλη διάσταση, για τον σύγχρονο θεατή, καθώς τα γλυπτικά έργα απομονώνονται και αφήνεται να διαφανεί μέσα από τους εξαιρετικούς μονολόγους της Κλοντέλ κυρίως, που ενσαρκώνει υπέροχα η Λυγερή Μητροπούλου, η τοξική και πατερναλιστική συμπεριφορά του Ροντέν, η κοινωνική διάκριση, και η ιστορική τραγικότητα κυρίως για τις συνθήκες εγκλεισμού και το φρικτό τέλος της Κλοντέλ. Το κείμενο του Καλαβριανού, αναδεικνύει τους συσχετισμούς των τριών ερωτικών ιστοριών, επιδίδεται κυρίως στην βιογραφική αποτύπωση της ζωής των Κλοντέλ και Ροντέν, με έναν τρόπο κυρίως περιγραφικό με πολύ περιορισμένη δράση. Το στυλ γραφής διατηρεί την ποιητικότητα του λόγου αν και διαφοροποιείται αισθητά ανάμεσα στις σκηνές Πάολο-Φραντσέσκα και Ογκιστ-Καμίλ με τους δεύτερους να έχουν ένα λόγο πιο στιβαρό, λιγότερο λογοτεχνικό, περισσότερο ψυχαναλυτικό ως προς την σχέση καλλιτέχνη με την δημιουργία. 

Τα σκηνικά της Μαρία Καραθάνου, σαν μαρμάρινοι όγκοι που περιμένουν στο εργαστήριο του Ροντέν, και οι ηθοποιοί σταθεροί σαν μοντέλα που μένουν ακίνητα στον χρόνο δημιουργίας του γλυπτού δημιουργούν επίπεδα και προοπτική στο χώρο. Τα κοστούμια της Βάνα Γιαννούλα έχουν αναφορές στις εποχές που διαδραματίζονται οι ερωτικές σχέσεις, αλλά αναπαράγουν τρόπον τινά τους όγκους του σκηνικού, με την ραφή αλλά και τις διαφορετικές υφές της πρώτης ύλης, σαν μια λεπτομέρεια από το σκαρπέλο του γλύπτη. Ο σχεδιασμός φωτισμών από την Εβίνα Βασιλακοπούλου αναδεικνύει σκηνικά και κοστούμια και λειτουργεί αρμονικά με την προβολή στο βάθος της σκηνής, όπου προβάλλεται το βίντεο με την Λυδία Φωτοπούλου. Ο ηχητικός σχεδιασμός από τον Κώστα Μπώκο συμβάλλει στην αισθητική άποψη της παράστασης, και διασυνδέει την θεατρική παρουσία με την προβολή αυτής της “Γυναίκας” σαν μέσα από ένα άχρονο σύμπαν γαλαξίων. 

Ο Γιάννης Καλαβριανός λέει στο σημείωμα του συγγραφέα:“Ήξερα πως ήθελα να φτιάξω μια παράσταση για τον χρόνο, για το τι αφήνουμε πίσω ως ανάμνηση του περάσματός μας από τη ζωή, για τους ανθρώπους που δυσκολεύονται, για τα κορίτσια και τα αγόρια που παντρεύτηκαν χωρίς να ξέρουν καλά καλά το γιατί και για εκείνα που ερωτεύτηκαν και κυνήγησαν τον έρωτά τους ως το τέλος.” Το κείμενο καλύπτει όλη την πρόθεση, διάθεση και έμπνευση από το Μουσείο Ορσέ, αλλά προσωπικά βρίσκω το κείμενο της παράστασης ένα κείμενο γραμμένο για να διαβαστεί. Η θεατρική του μεταφορά έχει έναν έντονα αφηγηματικό χαρακτήρα, με ελάχιστες δραματικές σκηνές. Ο Γιάννης Καλαβριανός επιχειρεί μια σκηνική αντίστιξη ανάμεσα  στο τέχνεργο που αιωρείται κάπου μέσα σε ένα κουκούλι, περιμένοντας το χέρι που θα απελευθερώσει την ενέργεια του, ή και στον έρωτα που παραμονεύει σε μια αιώνια στιγμή συνάντησης, κι όλα αυτά τα επιχειρεί μέσα από μια παύση κίνησης ή ελάχιστη σκηνική δράση. Σαν να πρόκειται ο λόγος, η ποιητική και ενίοτε φιλοσοφική συλλογιστική του κειμένου να έρθει να παρασύρει αυτά τα σώματα, που στέκονται ασάλευτα. Με μοναδική εξαίρεση το δραματικό μονόλογο της Καμίλ, που πραγματικά επανέφερε το ενδιαφέρον μου στα τεκταινόμενα της σκηνής με την Κλοντέλ να φτάνει στις απαρχές του χρόνου προκειμένου να γλυτώσει από τον Ογκύστ, φρονώ ότι ο ρυθμός της παράστασης θα μπορούσε να είναι λίγο πιο σφιχτός και η χρήση νέων μέσων πιο εκτεταμένη. 

Ταυτότητα παράστασης

Κείμενο−Σκηνοθεσία Γιάννης Καλαβριανός

Σκηνικά Μαρία Καραθάνου

Κοστούμια Βάνα Γιαννούλα

Μουσική Θοδωρής Οικονόμου

Κίνηση Μαριάννα Καβαλλιεράτου

Σχεδιασμός φωτισμών Εβίνα Βασιλακοπούλου

Ηχητικός σχεδιασμός Κώστας Μπώκος

Βίντεο Βασίλης Κουντούρης

Φωτογραφίες Ελίνα Γιουνανλή

Βοηθός σκηνοθέτη Αλεξία Μπεζίκη

Βοηθός ενδυματολόγου Τζίνα Ηλιοπούλου

Ιστορικός σύμβουλος Ελένη Δρίβα

Παίζουν Γιώργος Γλάστρας, Κωνσταντίνος Ζωγράφος, Χριστίνα Μαξούρη, Λυγερή Μητροπούλου

Σε βίντεο Λυδία Φωτοπούλου

Συμπαραγωγή: Θέατρο του Νέου Κόσμου - Εταιρεία Θεάτρου Sforaris - ΔΗΠΕΘΕ Κομοτηνής.

Με την υποστήριξη του Γαλλικού Ινστιτούτου Ελλάδος

Η παράσταση πραγματοποιείται με την οικονομική υποστήριξη του Υπουργείου Πολιτισμού

Θέατρο του Νέου Κόσμου – Κεντρική Σκηνή (Αντισθένους 7 & Θαρύπου)

Παραστάσεις από 1η Νοεμβρίου 2024, κάθε Τετάρτη 18.30, Παρασκευή 21.00, Σάββατο 21.15 και Κυριακή 18.30

Εισιτήρια: nkt.gr & more.com