Ιφιγένεια η εν Αυλίδι – Κριτική

Ο ήλιος δύει στο θέατρο της Επιδαύρου. H ορχήστρα είναι καλυμμένη με άμμο ενώ περιμετρικά της φύονται θαλασσόκρινα. Με  θαλασσόκρινα είναι στεφανομένος και ο Χορός που εισέρχεται  μαζί με τα υπόλοιπα πρόσωπα της τραγωδίας για να ξεκινήσει η παράσταση «Ιφιγένεια η εν Αυλίδι» σε σκηνοθεσία του Γιάννη Καλαβριανού.

Η τραγωδία «Ιφιγένεια η εν Αυλίδι» γράφτηκε στην αυλή του βασιλιά της Μακεδονίας Αρχέλαου, στα χρόνια 408-406 π.Χ., λίγο πριν από τον θάνατο του Ευριπίδη και εστιάζει στην απόφαση του Αγαμέμνονα, αρχιστράτηγου των Αχαιών, να θυσιάσει την κόρη του την Ιφιγένεια, ώστε να μπορέσει να σαλπάρει για την Τροία ο ελληνικός στόλος, που έχει ακινητοποιηθεί λόγω άπνοιας στην Αυλίδα. Αυτό είναι το θέλημα της θεάς Άρτεμης, όπως αποκαλύπτει με τον χρησμό του ο μάντης Κάλχας.

Ο Γιάννης Καλαβριανός έχοντας στα χέρια του την μετάφραση του Παντελή Μπουκάλα, αναδεικνύει όλα εκείνα τα τραγικωμικά στοιχεία που έκαναν τον Ευριπίδη να ξεχωρίσει από τους άλλους δύο τραγικούς ποιητές, και χτίζει πάνω στον σαρκασμό του ποιητή για τους ομόεθνους του εν μέσω της έριδας και του εμφυλίου. Με την σκηνοθεσία του χτίζει μια αναπόφευκτη αντιπαραβολή με το σήμερα και ερεθίζει το κοινό μεταχειριζόμενος τον συσχετισμό Ελλήνων και Βαρβάρων, αλλά και Ανδρών – Γυναικών ως προς το πολιτικό – κοινωνικό πλαίσιο δράσης  και επιβολής  του ενός στοιχείου έναντι του άλλου. Η συνεργασία επί σκηνής με τον μουσικό Δημήτρη Χουντή, αλλά και η κίνηση του Χορού (Δημήτρης Σωτηρίου) ειδικά στην τέταρτη πάροδο αλλά και στην Ε’ σκηνή, όταν σηκώνουν στα χέρια την Ιφιγένεια που πλέον ελεύθερα αποδέχεται την θυσία της,  είναι σκηνές άριστης καλλιτεχνικής συνεργασίας με σαφή δραματική πρόθεση και άρτια παρουσίαση.

Ο Χορός απαρτίζεται από εξαιρετικές ερμηνεύτριες οι οποίες συνολικά αλλά και μεμονωμένα ερμηνεύουν τις ιδιαίτερες αποχρώσεις του Ευριπίδειου πνεύματος. Ο Γιώργος Γλάστρας ενσαρκώνει μοναδικά τον διχασμένο Αγαμέμνωνα, ο Νικόλας Μαραγκόπουλος αρθρώνει έναν ισορροπημένα παθιασμένο Μενέλαο κι ο Γιώργος Καύκας είναι ένας συγκινητικός Πρεσβύτης. Η Ανθή Ευστρατιάδου είναι μια σαρωτική Ιφιγένεια είτε ως παιδούλα που παίζει με τον πατέρα της και κρεμιέται από πάνω του είτε ως νεαρή που αυτοθυσιάζεται για το κοινό καλό. Η Μαρία Τσιμά επιδεικνύει τεχνική αρτιότητα όταν προσπίπτουσα ικέτης στον Αχιλλέα  (Θανάσης Ραφτόπουλος) αρθρώνει έναν εξαιρετικό λόγο. Ο Χρίστος Στυλιανός ως Αγγελιοφόρος και ως προβολή της Άρτεμης, φορώντας αυτή την εξαιρετική μάσκα ελαφιού, δημιουργεί  εξαιρετικά κάδρα με βάθος και προοπτική στον σκηνικό χώρο.

Η ευρύτερη αναφορά στο ελάφι, είτε μέσω του Χορού είτε μέσω της παρουσίας του ζωόμορφου πλάσματος που στέκει και παρακολουθεί είναι ένας ευφυής σκηνοθετικός σχολιασμός της θέσης των Θεών στο έργο του Ευριπίδη. Η σκηνή όπου η Ιφιγένεια κρατείται δέσμια από το ζωόμορφο άνθρωπο είναι ένας δυναμικός σχολιασμός της εξουσίας που ασκούμε οι άνθρωποι μεταξύ μας ενώ κρυβόμαστε πίσω από τα προσωπεία μιας εθνικής ανάγκης ή θρησκευτικής προσταγής, παρόλο που ουσιαστικά, αν υπάρχει κάτι για το οποίο να φημίζεται ο άνθρωπος, αυτό είναι η ελεύθερη βούληση.

Συντελεστές

Μετάφραση: Παντελής Μπουκάλας, Σκηνοθεσία: Γιάννης Καλαβριανός, Σκηνικά-Κοστούμια: Αλεξάνδρα Μπουσουλέγκα, Ράνια Υφαντίδου, Mουσική σύνθεση-Μουσική διδασκαλία-Ηχητικός σχεδιασμός: Θοδωρής Οικονόμου, Kίνηση: Δημήτρης Σωτηρίου,

Φωτισμοί: Νίκος Βλασόπουλος , A’ Βοηθός σκηνοθέτη: Αλεξία Μπεζίκη, Β’ Βοηθός σκηνοθέτη: Xάρης Πεχλιβανίδης, Βοηθός σκηνογράφου-ενδυματολόγου: Ελίνα Ευταξία, Isabela Tudorache, Φωτογράφιση παράστασης: Τάσος Θώμογλου, Οργάνωση παραγωγής: Marleen Verschuuren, Μαρία Λαζαρίδου, Βοηθός σκηνογράφου (στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης): Σοφία Τσιριγώτη,

Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Γιώργος Γλάστρας (Αγαμέμνων), Ανθή Ευστρατιάδου (Ιφιγένεια),Γιώργος Καύκας (Πρεσβύτης), Νικόλας Μαραγκόπουλος (Μενέλαος), Θανάσης Ραφτόπουλος (Αχιλλέας), Χρίστος Στυλιανού (Αγγελιοφόρος), Μαρία Τσιμά (Κλυταιμήστρα).

Χορός: Μομώ Βλάχου, Στελλίνα Βογιατζή, Δέσποινα Γιαννοπούλου, Ιωάννα Δεμερτζίδου, Δανάη Επιθυμιάδη, Αίγλη Κατσίκη, Λήδα Κουτσοδασκάλου, Μαρία Κωνσταντά, Αλεξία Μπεζίκη, Ζωή Μυλωνά, Μαριάνθη Παντελοπούλου, Κατερίνα Παπαδάκη, Ρεβέκκα Τσιλιγκαρίδου

Μουσικός επί σκηνής: Δημήτρης Χουντής

Iphigenia in Aulis– Review

The sun is setting at the theatre of Epidaurus. The orchestra is covered with sand and sea lilies grow at the peripheral. The Chorus ‘s performers have their heads decorated with sea lilies as they enter along with the rest of the characters of the tragedy in order for Giannis Kalavrianos staging of “Iphigenia in Aulis” to begin.

The tragedy “Iphigenia in Aulis” was written at the court of Macedonia’s  King Archelaos, in 408 -406 BC, right before Euripides’s death, and focuses on the fateful decision of Agamemnon, commander of the Greek forces, to sacrifice his daughter, Iphigenia in order for the Greek fleet to sail to Troy, but remains stuck in Aulis as the wind has lulled. The seer Calchas reveals that this is the will of goddess Artemis.

Giannis Kalavrianos, by using the translation of Pantelis Boukalas, emphasizes all the tragicomic elements that have distinct Euripides to the other two tragic poets, and builds on the poet’s sarcasm for his nationals in the middle of dispute and civil war. His staging is creating an inevitable comparison with today and stimulates the spectators by employing the interrelation of Greeks and Barbarians as well as Men and Women as to the socio – political context of the one acting against and imposing the other.  The musician Dimitris Chountis live on stage, as well as the movement of the Chorus (Dimitris Sotiriou) is an example of excellent artistic collaboration with clear dramatic intention and premium presentation. Especially the performance of the fourth parodos from the Chorus and the E’ scene, when they lift up Iphigenia who freely accepts her sacrifice clearly promote the above mentioned excellent collaboration.

The chorus is composed by excellent performers who both as group and individuals interpret the special shades of Euripidian spirit. Giorgos Glastras performs uniquely the torn Agamemnon, Nicolas Marangopoulos plays a passionately balanced Menelaus and Giorgos Kafkas is a moving Attendant. Anthi Efstratiadou is a sweeping Iphigenia both as child playing with her father, hanging from his arms and as young girl self-sacrificed for the common welfare. Maria Tsima demonstrates technical excellence when suppliant to Achilles (Thanasis Raftopoulos) is articulating an excellent speech. Christos Stylianos, as Messenger and as projection of Artemis, when wearing this exquisite deer mask is creating beautiful imagery with depth and perspective in the theatre space.

The extended reference to the deer, either through the Chorus or through the presence of the animal-like creature that stands and observes is a brilliant director’s comment on God’s position in the work of Euripides. The scene where Iphigenia is held by the animalistic man is a dynamic commentary on the power we, the humans, exercise among each other while hiding behind the mask of a national need or a religious command, although the one thing Man is famous for is freedom of will.

Artists

Translated by Pantelis Boukalas, Directed by Yannis Kalavrianos, Set and costume design Alexandra Bousoulega, Rania Ifantidou, Music design and coaching – Sound design Thodoris Economou, Movement Dimitris Sotiriou, Lighting design Nikos Vlasopoulos, First assistant to the director Alexia Beziki, Second assistant to the director Haris Pechlivanidis, Assistant to the set and costume designers Elina Eftaxia, Isabela Tudorache, Photos Tasos Thomoglou, Production managers Marleen Verschuuren, Maria Lazaridou, Asisstant to the set designer Sofia Tsirigoti

Cast (in alphabetical order) Anthi Efstratiadou (Iphigenia), Giorgos Glastras (Agamemnon), Giorgos Kafkas (Attendant), Nikolas Marangopoulos (Menelaus), Thanasis Raftopoulos (Achilles), Christos Stylianou (Messenger), Maria Tsima (Clytemnestra)

Chorus Momo Vlachou, Stellina Vogiatzi, Despina Giannopoulou, Ioanna Demertzidou, Danae Epithymiadi, Aegle Katsiki, Lida Koutsodaskalou, Maria Konstanta, Alexia Betziki, Zoe Mylona, Marianthi Pantelopoulou, Katerina Papadaki, Revekka Tsiligaridou

Live music Dimitris Chountis