Μην είν’ οι κάμποι; - Κριτική

«Τέρμα αυτή η μεταμοντέρνα αίσθηση της νοσταλγίας!»... τι νοσταλγείς απ’ την πατρίδα; Νοσταλγείς; Ναυαγείς; Ποιος; Εγώ; Εγώ δεν έχω πατρίδα, έχω μητρίδα, μιλώ την μητρική και επιστρέφω στο πατρικό.. Εσύ; Εσύ έχεις πατρίδα; Έχεις σημάδια πάνω στο σώμα σου από την πατρίδα; Που ανήκει η χώρα σου: προς Ανατολάς ή προς Δυσμάς; Είχες ποτέ κάποιον να αποφασίσει για σένα, χωρίς εσένα; Αν ήσουν κουλουράς και σε λέγαν Γιαννούλα, τι θα λεγες για την πατρίδα σου; Τι ήχο κάνει το σουσάμι όταν τρίβεται στα δάχτυλα;

Η Ομάδα 7, επανέρχεται σε αυτό που ερευνά και τιμά χρόνια, το θέατρο της επινόησης. Η πολυμεσική παράσταση «Μην είν’ οι κάμποι;», είναι το ψηφιδωτό της μνήμης αυτού που ονομάζουμε «ελληνικό»: ελληνικό προιόν, ελληνική πατέντα, ελληνική ψυχή, ελληνική φορεσιά, ελληνική νοοτροπία, ελληνικά ήθη και έθιμα. Και μ’ ένα τρόπο όλα αυτά τα «ελληνικά», ξεφεύγουν απ’ τα σύγχρονα γεωγραφικά σύνορα της χώρας, και ταξιδεύουν στην Σινώπη, στην Αλεξάνδρεια, στην Κολχίδα, στο Σικάγο, στη Θράκη, και μιλούν την καθαρεύουσα, και τραγουδούν στα Καραμανλίδικα, και τρέφονται απ’ τα χέρια των γιαγιάδων μας, και τις ιστορίες των παπούδων μας. Με αφορμή την Νίκαια, του Πειραιά ή της Μικρασίας; ή της Γαλλίας; ή την Νίκαια που γνώρισε η μαμά μου μεγαλώνοντας; θεατές και ερμηνευτές αλληλεπιδρούμε με το φωτογραφικό υλικό και τα οπτικοακουστικά ντοκουμέντα της παράστασης για να καταδυθούμε στον τόπο που δεν γνωρίζει φύλο αλλά διοικείται από την εξουσία του φύλου. 

Η πολυμεσική παράσταση «Μην είν’ οι κάμποι;», είναι ένα ψηφιδωτό του οποίου την αποπεράτωση βιώνουμε ως μάρτυρες, δεν είναι ένα τελειωμένο έργο, είναι ένα ρευστό αμάλγαμα από τα χώματα, τους καρπούς, τα υφάσματα, τα τηλεοπτικά αποσπάσματα, τις ραδιοφωνικές εκπομπές, τις διαφημίσεις, τις ταινίες, τις μουσικές, την ποίηση, την λογοτεχνία και τις φωνές των ανθρώπων.  Η Βίκυ Μαστρογιάννη ενορχηστρώνει έναν Χορό που απαρτίζεται από πέντε Μαινάδες, πέντε Σατύρους, πέντε γυναίκες που απεκδύονται το φύλο και υποτάσσονται στις προσταγές της Μούσας. Τα κοστούμια της Ανδρονίκη Αβδελιώτη, αφήνουν την αίσθηση, αγκαλιάζουν την πρόθεση του σώματος, ακροθιγώς υπηρετούν τον εκάστοτε συμβολισμό. Η δραματουργία, συνειρμική και όχι, επιμένει να κεντρίζει γεγονότα και ζητήματα της νεώτερης Ελληνικής Ιστορίας, αν και η δύναμη των συνιστωσών συμπαρασύρουν την παράσταση σε ένα απροσδόκητο #MeToo. Η Βίκυ Μαστρογιάννη δεν έχει απαντήσεις, γνωρίζει καλά όμως να θέτει ερωτήματα, κι αν σε ρωτήσουν την σωστή ερώτηση, τότε όλα τα στοιχεία της απάντησης που πάλευε μέσα σου για να απελευθερωθεί θα την σπρώξουν να βγει από το πηγάδι της καταπίεσης. 

Το μοτίβο του Χορού επικαιροποιείται καθώς η Ανδρονίκη Αβδελιώτη, συχνά μετέχει του ρόλου του Κορυφαίου, σαν να έχει αναλάβει να στηρίξει το δραματουργικό πέρασμα από την μια εικόνα / σκηνή στην άλλη. Η Μαίρη Λούση προκαλεί γέλιο μέχρι δακρύων είτε παρενοχλώντας το κρητικό ειδώλιο της θεάς με τα φίδια είτε ως δολοφόνος με το μαχαίρι, είτε ως «Τόλης». Η Έλσα Λουμπαρδιά είναι μια συγκινητική «Καρυάτιδα», που γίνεται Άγαλμα της Ελευθερίας, που ψάχνει τα σημάδια από την πατρίδα στο σώμα της, αφού χωρίστηκε από τις αδελφές της, αφού ξενιτεύτηκε, αφού ξέχασε ίσως κι αυτή ποια είναι; Η Λένα Μπαμπασάκη, μοιάζει να ξεπήδησε από φιγούρα του Ντελακρουά, μετέχει των δρώμενων επάνω στο άτι – σκάλα, με προτεταμένο ξίφος: « ..ίτε, ελευθερούτε πατρίδ'..» κι ύστερα μας διηγείται την ιστορία της Γιαννούλας ήρεμα, γαλήνια, μπήγωντας μια σιδερένια κρεμάστρα ανάμεσα στα σκέλια. Η Ευαγγελή Φίλη, είναι μάνα, είναι κόρη, είναι αδελφή, είναι η φωνή της γιαγιάς από την Πόλη, κι η φωνή της αγγλίδας νταντάς, κι η φωνή του νερού που στροβιλίζεται ανάμεσα στα βράχια προτού ξαναχυθεί στην θάλασσα. 

Μέσα στον χώρο του «Ψιλικατζίδικου», το καινούριο σπίτι της Ομάδα 7, η σιδηροκατασκευή δεσπόζει χωροταξικά και δραματικά, καθώς εκεί συντελείται ο πυρήνας των δρώμενων και των προβολών. Ταυτόχρονα στα άκρα σε υψηλότερα επίπεδα – πάνω στον πάγκο της κουζίνας και πάνω σε μια σκάλα – λαμβάνουν χώρα τα «σημεία» της παράστασης: η απόλυση των ενδυμάτων και η «απειλή» του Τόλη. Ολόκληρος ο χώρος είναι σημείο δράσης και λόγω της συμπύκνωσης αυτού, και οι θεατές είμαστε μέρος της δράσης, είτε όταν μας προσφέρεται καφές για το μνημόσυνο, είτε όταν η Ανδρονίκη μας ρωτά αν είδαμε τον Βαγγέλη. Είναι «άγριο» πράγμα να είσαι τόσο κοντά στην σκηνική δράση και για τους ερμηνευτές και για το κοινό. Όμως δεν καταπατάται ο «ζωτικός χώρος» όπως στα πρότυπα του θεάτρου του Αρτώ. Κι αυτό είναι το ήθος της Ομάδας 7, «έρχεται» κοντά στον θεατή – συλλειτουργό και κάνει επερωτήσεις, χωρίς να κρίνει, με την πρόθεση να υπάρξει συζήτηση. 

Στο ερώτημα «Τι είναι η πατρίδα;», πολλοί δημιουργοί προσπαθούν να δώσουν απάντηση. Η Ομάδα 7, απαντά στην ερώτηση με ερώτησεις, έχει απορίες, έχει ενστάσεις, έχει ιδέες κι όλα αυτά μαζί γίνονται ένα έργο μεικτής τεχνικής, μια παράσταση συμπεριληπτική των εκδοχών και των συνέκδοχων αυτού που αναζητούμε και μας ορίζει. Παρακολουθήστε την παράσταση «Μην είν’ οι κάμποι», φάτε γλυκό του κουταλιού και διαβείτε το κατώφλι της σύγχρονης θεατρικής λειτουργίας. 

Info Παράστασης