O Κοτζάμπασης του Καστρόπυργου – Κριτική

Με τον “Κοτσάμπαση του Καστρόπυργου” ήρθα σε επαφή ένα καλοκαιρινό μεσημέρι, πριν αρκετά χρόνια. Τελείωσα την ανάγνωση μέσα σε λίγες ώρες, και η αίσθηση του κειμένου αλλά και οι πληροφορίες που πήρα για τα πρώτα χρόνια της επανάστασης, με συνόδευσαν και με συνοδεύουν. Όταν ανακοινώθηκε ότι θα το ανεβάσει το Εθνικό Θέατρο, και δη σε διασκευή του Θανάση Τριαρίδη, πραγματικά ενθουσιάστηκα! Η σκηνοθεσία του Δημήτρη Τάρλοου, από την εμπειρία των live streaming έτερων παραστάσεων του αποτέλεσε εχέγγυο μια παράστασης που παρά την διαδικτυακή μετάδοση, θα ήταν μια πολύ προσεγμένη και ποιοτική δουλειά. 

Το έργο του Μ. Καραγάτση, παρακολουθεί την ζωή του Μίχαλου Ρούση, ενός χαρακτήρα που προκύπτει από αληθινό πρόσωπο, τον παππού του Καραγάτση, Μήτρο Ροδόπουλο. Η πένα του συγγραφέα τον παρακολουθεί από τα παρασκήνια της Ελληνικής Επανάστασης τον Μάρτη του 1821 και την αιχμαλωσία των προεστών στην Τροπολιτσά, εν συνεχεία τις μάχες στα Δερβενάκια κι αργότερα το Μανιάκι, ενώ ταυτόχρονα σκιαγραφεί την προσωπικότητα ενός μάλλον πολύ τυχερού ανθρώπου. Ο Ρούσης, δεν πιστεύει στην επανάσταση αλλά θα γίνει ήρωας της, δεν πιστεύει στο Σύνταγμα αλλά δεν θα το αντιπαλέψει, αντιθέτως θα εκφραστεί με σαφήνεια στην Εθνοσυνέλευση και θα θίξει τα κακώς κείμενα των κομμάτων στο νεοσύστατο Ελληνικό Κράτος, δεν είναι πιστός στην γυναίκα του, αλλά χάρις σε εκείνη θα μείνει πιστός έστω και με περιπέτειες στην χώρα του. 

Η διασκευή του Θανάση Τριαρίδη, τολμηρή και ταυτόχρονα ποιητική εκεί που αναμιμνήσκεται η ενόρμηση του θανάτου, ξεδιπλώνει το ιστορικό περικείμενο της Ελληνικής Επανάστασης. Το εν λόγω έργο ήταν βέβαιο ότι διασκευάζοντας το ο Τριαρίδης θα αναδείκνυε το ιστορικό πλαίσιο, τις πτυχές της Ιστορίας που αφήνουμε στην σκιά. Η παρουσία του Βασιλικού Ζεύγους, Όθωνα και Αμαλίας δίνει μια αίσθηση του “θεωρείου της Ιστορίας”, μαζί με μια στυφή επίγνωση. Ωστόσο, η ψυχαναλυτική διάσταση του χαρακτήρα του Ρούσση όπως αποτυπώνεται από τον Καραγάτση μένει λίγο πιο πίσω στην δραματική διάσταση του έργου. Ο Ρούσης βιώνει έντονα την ενόρμηση του Θανάτου, λέει χαρακτηριστικά ότι στα Δερβενάκια, ξύπνησε ο “Θεός Φόβος”, και μετά στο Μανιάκι το “Μεγάλο Μηδέν”. Η κατάργηση της “ομοιόστασης”, η ανάγκη να καταληφθεί από την αίσθηση της Ζωής εφορμά σ' αυτήν την αυτοκαταστροφική του πορεία που ανακόπτει μόνο η ενόρμηση του Έρωτα. 

Ο Δημήτρης Τάρλοου, σκηνοθετεί αυτή την διασκευή, “καθώς κινείται διαρκώς στις παρυφές ενός εφιάλτη” όπως σημειώνει κι ο ίδιος. Η ιστορία πρωταγωνιστεί σε αυτή την θεατρική διασκευή, που ακολουθεί την πορεία ενός ανθρώπου και ισορροπεί αμφίρροπα μεταξύ του πρωταγωνιστή και των γεγονότων. Τελικά η Ιστορία θα ανασχέσει το προσωπικό στοιχείο; Ίσως όχι. Αλλά αυτό είναι μια υποκειμενική τοποθέτηση. Ο Γιώργος Χριστοδούλου ενσαρκώνει μοναδικά αυτό τον ανορθόδοξο ήρωα. Ο Δημήτρης Ήμελλος, είναι εξαιρετικός, ειδικά με τον τρόπο που επιχειρεί επί σκηνής: είναι ίσως ο μόνος που σου δίνει την αίσθηση ότι παίζει για κοινό. Το να παίζεις χωρίς θεατές, με κάμερες που επιχειρούν και κοντινά πλάνα, και πιθανότατα και γερανό που ακολουθεί την δράση, προκειμένου να γίνει ζωντανή αναμετάδοση, είναι μια συνθήκη που προσπαθεί να φέρει όσο το δυνατόν πιο κοντά στον θεατή της οθόνης την αληθινή αίσθηση. Η αλήθεια είναι ότι ήταν λίγες οι στιγμές που με ενόχλησε η τηλεσκηνοθεσία, κι αυτό κυρίως χάρις στους ερμηνευτές, αν και η σκηνή με τον Κώστα Βασαρδάνη ως Δωρόθεο και τον Χριστοδούλου θα ήθελα να είναι γενικό για να μπορώ να παρακολουθήσω το σύνολο της εικόνας, ειδικά με τον Βασαρδάνη να ερμηνεύει τόσο ανιδιοτελώς αυτή την τόσο ανορθόδοξη φιγούρα της Ιστορίας. Το σκηνικό της Θάλεια Μέλισσα και οι φωτισμοί του Αλέκου Αναστασίου πραγματικά δίνουν ζωή σ' αυτή την ονειρική πρόθεση του έργου. Θα καταθέσω μια μικρή ένσταση, ειδικά μετά τα κοντινά πλάνα: τα παπούτσια, σε πετάνε εκτός, δεν γίνεται να φοράνε άρβυλα, είναι θέμα αισθητικής. 

Συνολικά, είναι μια εξαιρετική παράσταση, την οποία ελπίζω να παρακολουθήσουν πολλοί ακόμα, και να διαβάσουν και το βιβλίο του Καραγάτση, και να αναμετρηθούν με την Ιστορία που νομίζουμε ότι κατέχουμε. Γενικά είναι ένα έργο και μια παράσταση που σε εντάσσουν σε μια παραμυθοειδή διάσταση των γεγονότων, οι ήρωες αν και άνθρωποι ανακηρύσσονται ήρωες και τα τεκταινόμενα παίρνουν μυθικές διαστάσεις. Ή μήπως όχι; 

Καλή Θέαση!

Ταυτότητα παράστασης