Ο Λάμπρος – Κριτική

Ποιο είναι το μοτίβο της κακοποίησης; Τι είναι κακοποίηση; Αν ο θύτης αυτοκτονήσει, ποιος εξυπηρετείται: το θύμα, η κοινωνία, η δικαιοσύνη; Δικαιολογεί το φύλο ενός ανθρώπου τον ηρωισμό; Ποιος είναι ο λόγος που «Ο Λάμπρος», αυτό το ημιτελές έργο του Διονύσιου Σολωμού, μπορεί να μιλήσει καίρια, για ένα θέμα διαχρονικό και σύγχρονο; Τι βασάνιζε τον εθνικό ποιητή και επανερχόταν σ’αυτό το «απόσπασμα» όπως το αποκάλεσε, για 10 ολόκληρα χρόνια; Ερωτήματα που ίσως δεν απαντώνται από την ανάλυση του ποιήματος του, ή τις σημειώσεις των μαθητών και εκδοτών του, όμως η παράσταση της Έλενας Μαυρίδου τα θέτει καίρια, μεστά, πλήρη αισθητικής και κριτικής διάστασης.

Η ιστορία απλή: Ο Λάμπρος αποπλανεί τη Μαρία στα 15 της χρόνια, με την υπόσχεση του γάμου, ακολουθούν τέσσερα παιδιά, μία κόρη και τρεις γιοι. Ο πατέρας τους χωρίς να έχει ακόμα νυμφευθεί την Μαρία, της τα παίρνει και βάζει και τα τεσσερα παιδιά στο ορφανοτροφείο. Ύστερα φεύγει για να πολεμήσει τον Αλή Πασά και να εκδικηθεί τον θάνατο του αδερφού της Μαρίας, ενός ιεροκήρυκα που δολοφονήθηκε απ’ τους Τούρκους. Στο στρατόπεδο γνωρίζει ένα κορίτσι, δεν ήταν η πρώτη φορά στα 15 χρόνια που απατούσε την Μαρία, αλλά μ’ αυτήν τα πράγματα είναι αλλιώς. «Θερίζεις ότι σπέρνεις», λέει ο σοφός λαός, κι η Μαρία κι ο Λάμπρος και το κορίτσι βρίσκουν τέλος τραγικό, ποιο τραγική όμως είναι η ζωή τους κατά την γράφουσα. 

Στην σκηνή του Χώρος, ένα λευκό τραπέζι, δύο καρέκλες, μια κονσόλα, ένα λάπτοπ, μια λυρα, ένα επιδιασκόπιο, πλήθος χάρτινων μικροσκοπικών φιγούρων, σκεύη διάφανα, νερό και χρώματα. Γύρω απ’ το τραπέζι, στα όρια του σκηνικού χώρου (Γεωργία Μπούρδα), λευκά μεγάλα βότσαλα, μια υπόμνηση: όταν το βότσαλο κάτσει στο βυθό, μετά από λίγο το νερό θα ηρεμήσει, και τίποτα δεν θα μαρτυρά την ύπαρξη του, αλλά εκείνο θα βρίσκεται πάντα εκεί στο βυθό, μάρτυρας ότι κάτι κάποτε συνέβη. Η Έλενα Μαυρίδου, ντυμένη με ένα λευκό φόρεμα απ΄την μια πλευρά του τραπεζιού κι ο Γιώργος Μαυρίδης απ’την άλλη ντυμένος στα μαύρα, «παίζουν» το ποίημα του «Λάμπρου». Ένα μουσικό και εικαστικό δρώμενο με χάρτινες φιγούρες χειροποίητες όπου η ανθρώπινη φωνή και τα παραδοσιακά όργανα, όπως οι λύρες Μακεδονίας και Θράκης, αναμιγνύονται με ηλεκτρονική μουσική, ambient noise, ενώ οι φιγούρες κινούνται στην προβολή απέναντί μας, μαύρες πάνω στο λευκό ή κολυμπούν μέσα σε χρωματιστό νερό. 

Υπάρχει μια ενδιαφέρουσα αντιπαραβολή, καθώς οι δύο ερμηνευτές ζωντανεύουν ο καθένας με την τέχνη του, το ποίημα του Σολωμού. Το ποίημα σχεδόν γίνεται «ανάγνωση», μια όμορφη καθαρή θεατρική ανάγνωση, χωρίς συναισθηματική φόρτιση, κι έτσι ο θεατής εκτίθεται σε αυτό το ασπρόμαυρο καλειδοσκόπιο που καταλήγει πλήρες εξπρεσιονιστικών αποχρώσεων, κι ακούει αυτή την τρομακτική ιστορία για μια γυναίκα που υπομένει, τα πάντα, ξεπερνά τα όρια της αντοχής και την ιστορία ενός άντρα που κάνει τις επιλογές του, εις βάρος της γυναίκας – όποιας γυναίκας, κι ύστερα της στερεί κι αυτή την ίδια την ελπίδα της εκπλήρωσης της υπόσχεσης του. Ίσως η πρόθεση του Σολωμού όταν το έγραφε να ήταν πολύ μακριά από την δική μου ανάγνωση, όμως ο θεατής του σήμερα, ακούγοντας αυτή την ιστορία τι θα μπορούσε να σκεφτεί μέσα στο ασύλληπτα εκτενές πλαίσιο γυναικοκτονιών και κακοποιητικής συμπεριφοράς βάσει του φύλου; 

Η παρουσία δύο ερμηνευτών αντίθετου φύλου, που επικοινωνoύν μέσω της ιστορίας του Λάμπρου, χωρίς να έρχονται σε δραματική επαφή, δημιουργεί μια ανανεωτική δραματικότητα σε μια παράσταση της οποίας η σύλληψη γειτνιάζει περισσότερο με σπουδή - δρώμενο για τις αφηγηματικές τεχνικές. Η σύλληψη, σκηνοθεσία και ερμηνεία της Έλενας Μαυρίδου δίνει μια σύγχρονη πνοή στο ποίημα «Λάμπρος», χωρίς να χάνεται το ιστορικό πλαίσιο – η Επανάσταση, η μάχη, ο ηρωισμός, η Εκκλησία – ταυτόχρονα φωτίζεται το πατριαρχικό πλαίσιο μιας κοινωνίας που πολιτικά αφυπνίζεται, παραγκωνίζοντας την γυναίκα και τον ρόλο της. Το ποίημα του Σολωμού, όπως όλα τα έργα των ποιητών, μιλά διαχρονικά κι η παράσταση της Έλενα Μαυρίδου επιβεβαιώνει την ανάγκη του να ειπωθεί.                                                                                             

Σύλληψη - Δραματουργία - Σκηνοθεσία – Ερμηνεία: Έλενα Μαυρίδου, Σύνθεση πρωτότυπης μουσικής - Σχεδιασμός ήχου: Γιώργος Μαυρίδης, Σκηνικά - Κοστούμια: Γεωργία Μπούρδα, Σχεδιασμός φιγούρων: Έλενα Μαυρίδου, Στάθης Μαρκόπουλος, Επιμέλεια φωτισμού - Φωτογραφίες: Περικλής Μαθιέλλης, Βοηθός σκηνοθέτιδος – Επιμέλεια κειμένων: Ιωάννα Πιταούλη, Οργάνωση παραγωγής: Δήμητρα Κούζα, Ιωάννα Πιταούλη, Υπεύθυνη Επικοινωνίας: Ελεάννα Γεωργίου, Social Media: Δανάη Γκουτκίδου, Φωτογραφίες: Πάτροκλος Σκαφίδας, Σχεδιασμός - Γραφιστική επιμέλεια: Θωμάς Παπάζογλου

Θέατρο Χώρος, Πραβίου 6, Βοτανικός, Τηλ.: 2103426736

Παραστάσεις: Παρασκευή & Σάββατο στις 21.00, Κυριακή στις 20.00 

Τιμές εισιτηρίων: 15€, Φοιτητικό 12€, Ανέργων, ΑμΕΑ 10€

Διάρκεια: 60’