Οι γειτονιές του κόσμου - Κριτική

Έχετε δει πως κάθονται παρέες παιδιών, σε μεγάλες πεζούλες, στα σκαλιά πολυκατοικιών, σε χώρους ανοιχτούς και κάποια απ’ αυτά, μπορεί να παίζουν μουσική, και κάποια άλλα να αυτοσχεδιάζουν, άλλα να χορεύουν ή να τραγουδούν. Κι ύστερα συμβαίνει κάτι και το τραγούδι γίνεται ψίθυρος, τα βλέμματα κοιτάζουν συνωμοτικά, τρέχουν στα σκοτάδια, μετρούν τις ώρες ως την επόμενη συνάντηση, μετρώνται μεταξύ τους να δουν αν είναι όλοι ακόμα εκεί, στις πεζούλες, στα σκαλιά, στις γειτονιές. Οι γειτονιές θυμούνται τα παιδιά, τους νέους και τις νέες τους, ακούν τα γέλια και σκουπίζουν τα δάκρυα. 

Η ποιητική συλλογή του Γιάννη Ρίτσου «Οι γειτονιές του κόσμου» γράφτηκε από το 1949 ως το 1951 κατά τη διάρκεια της εξορίας του ποιητή στη Μακρόνησο και στον Αη Στράτη. Εκδόθηκε το 1957, είναι αφιερωμένη στον Μάρκο Αυγέρη και περιλαμβάνεται στον Τόμο Ε «Τα Επικαιρικά». Η Νάντια Δαλκυριάδου, διασκευάζει και σκηνοθετεί τα ποιήματα του Ρίτσου, προκρίνοντας ένα οδοιπορικό από τις 27 Απριλίου 1941 έως την Απελευθέρωση, τα Δεκεμβριανά και τον Εμφύλιο. Η σκηνοθεσία συναντά την επιμέλεια κίνησης της Μαρίνας Μαυρογένη, και έτσι η δραματική αφήγηση, αποκτά μια άλλη προοπτική, μέσα από τον σωματικό θέατρο. 

Οι τέσσερις ηθοποιοί, Λάζαρος Βαρτάνης, Στέφανος Παπατρέχας, Βασιλική Σαραντοπούλου και Δημήτρης Χατζημιχαηλίδης, ντυμένοι απλά, με χρώματα σαν να βγήκαν από παλιές φωτογραφίες σέπια, μεταχειριζόμενοι τα ελάχιστα σκηνικά αντικείμενα, τουτέστιν μερικά ξύλινα σκαμνιά είναι συγκλονιστικά αφοπλιστικοί. Το ξύλινο σκαμνί μεταμορφώνεται από έπιπλο σε τοτέμ, σε ένα μονομερή διάλογο με το αναπάντεχο «γιατί» που δεν απάντησαν ποτέ οι σύμμαχοι. Ταυτόχρονα, το ξύλινο αυτό σκαμνί, το κρατούν στα χέρια τους καθώς αλωνίζουν την σκηνή, σαν σε δικαστική αίθουσα, σαν μια αλληγορική ερμηνεία της ενοχής που δεν επιρρίπτεται σωστά, ή επιρρίπτεται άκαιρα. Τα «στυπόχαρτα» και οι βόλοι, συνδράμουν στα εντυπωσιακά εφέ, μιας παράστασης που στηρίζεται κατ’ ουσία στους ερμηνευτές της και τον «αποστολικό» λόγο του Ρίτσου. 

Στις φυλακές του Χαϊδαρίου, η σκηνή με τον Λοχαγό και τον Διοικητή, προκαλεί το γέλιο, και το γέλιο ξεσκεπάζει το τραγικό, το οξύμωρο των αντιπάλων. Το ίδιο και ο Χορός των τεσσάρων όταν καυτηριάζουν το προεμφυλιακό κλίμα. Η Νάντια Δαλκυριαδου ακροβατεί και ισορροπεί άψογα την ερμηνεία των ηθοποιών, που μετακυλούν από την θυμηδία, στην οργή, και από τον ρομαντισμό στον κυνισμό ζωντανεύοντας την ποίηση του Ρίτσου σε άμεσο προφορικό λόγο, υλοποιώντας την σημείωση του ίδιου του ποιητή: ««Η ποίηση πρέπει να ‘ναι / ένας οδηγός μάχης κι ευτυχίας / ένα όπλο στα χέρια του λαϊκού αγωνιστή / μια σημαία στα χέρια της ελευθερίας».

«Οι Γειτονιές του Κόσμου», σε σκηνοθεσία Νάντιας Δαλκυριάδου, στο θέατρο Βαφείο – Λάκης Καραλής είναι μια παράσταση που μεταφέρει με κάθε ειλικρίνεια το ύφος και το πνεύμα του Ρίτσου. Κι αν αισθανθείτε την συγκίνηση να σας κατακλύζει, σύντομα τα συναισθήματα θα διαδέχονται το ένα το άλλο καθώς η Ιστορία θα ξετυλίγει τις δόλιες πτυχές του αλληλοσπαραγμού ύστερα από μια βιαστική αυγή ελευθερίας.

Info Παράστασης